Каспийде итбалықтар қырылып жатыр, 88 өлексе табылды

 

el24.kz 2025 жылғы мамыр айының басында Каспий теңізінің жағалауында тағы бір экологиялық қасірет тіркелді.

Маңғыстау облысының Түпқараған ауданындағы теңіз жағалауынан Қазақстанның Қызыл кітабына енген 88 Каспий итбалығының (Pusa caspica) өлексесі табылды. Бұл туралы облыстық экология департаменті хабарлады.

Мамандардың айтуынша, батыс бағыттағы жел салдарынан итбалықтар жағалауға шығып қалған. Алайда табылған денелердің шіру деңгейі өте жоғары болғандықтан, нақты өлім себептерін анықтау мүмкін болмай отыр. Мамандар олардың өлгеніне 2–3 апта өткен болуы мүмкін екенін айтады. Барлық өлексе арнайы полигонда жойылды.

Қазіргі уақытта мамандар өлекселердің неден қырылғанын анықтау үшін зертханалық сараптама жүргізіп жатыр. Итбалықтардың өлекселері негізінен Ақшұқыр ауылы мен Форт-Шевченко қаласының маңынан табылған.

Департамент өкілдерінің айтуынша, өлекселердің сыртқы қабатында зақымдану белгілері байқалмаған, сондықтан су жануарларының жаппай қырылуына нақты не себеп болғаны әзірге белгісіз.

Еске салсақ, Каспий итбалығы әлем бойынша тек осы теңізде ғана мекендейтін, сирек әрі ерекше түр болып табылады. Соңғы жылдары олардың популяциясы күрт азайып, Қазақстан мен Ресей тарапынан қорғауға алынып отыр. Мамандар экологиялық апаттың себептері ретінде теңіз суының ластануы, түрлі жұқпалы аурулар немесе табиғи факторларды атап өтеді.

Тиісті органдар жағалау бойында тұрақты мониторинг жүргізіп, жағдайды бақылауда ұстап отыр. Қоғамдық ұйымдар мен жергілікті тұрғындар билік тарапынан бұл мәселені мұқият зерттеп, итбалықтарды қорғау бойынша нақты шаралар қабылдауын талап етуде.

Экологтар Каспий итбалығының популяциясын сақтау үшін халықаралық деңгейде ынтымақтастықты күшейтіп, табиғи ортаны қорғау жұмыстарын жүйелі жүргізу қажеттігін алға тартуда.

Бұл жағдай қоғамда үлкен алаңдаушылық туғызып отыр. Табиғат жанашырлары мен сарапшылар экожүйенің тепе-теңдігін сақтау мақсатында шұғыл әрекет ету қажет екенін айтуда.

Қазақстандағы салық заңнамасындағы 2025 жылғы өзгерістер: халық нені білуі керек?

 

Ақтау, 8 сәуір – el24.kz 

2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда салық және әлеуметтік төлемдер жүйесіне бірқатар маңызды өзгерістер енгізілді. Бұл жаңалықтар кәсіпкерлер мен жалдамалы қызметкерлер үшін де өзекті.

1. Әлеуметтік төлемдер мөлшерлемесі артты

  • Әлеуметтік аударымдар – 3,5%-дан 5%-ға дейін өсті.
  • Әлеуметтік салық – 9,5%-дан 11%-ға дейін көбейді.
  • Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарнасы – 1,5%-дан 2,5%-ға дейін артты.

Бұл төлемдерді жұмыс берушілер өз қызметкерлері үшін ай сайынғы еңбекақы қорынан аударып отырады.

2. Жеке кәсіпкерлерге арналған жеңілдетілген режим

  • Қызметкерлер саны 30 адамнан аспауы тиіс.
  • Филиалдары болмауы қажет.
  • POS-терминал, онлайн-касса және ERP жүйесін пайдаланбайтын ЖК үшін жарты жылдық айналым шегі – 24 038 АЕК.
  • Ал толық интеграцияланған жүйе қолданатын ЖК үшін айналым шегі – 94 086 АЕК.

ЖК салықты жылына екі рет төлейді: 25 тамызға дейін және келесі жылдың 25 ақпанына дейін.

3. Салық мөлшерлемелері

  • ЖТС – 1,5%
  • Әлеуметтік салық – 1,5%
  • Міндетті зейнетақы жарнасы – 10%
  • Әлеуметтік аударым – 5%
  • Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жарнасы – ең төменгі жалақының 5%-ы

4. Төлемдерді кім және қалай төлейді?

  • Өзін-өзі жұмыспен қамтушылар өз табысынан жоғарыдағы жарналарды дербес төлейді.
  • Жалдама қызметкерлері бар кәсіпкерлер әр қызметкер үшін жоғарыдағыдай төлемдерді толық аударуға міндетті.

5. Жаңа жүйенің мақсаты Бұл реформалар әлеуметтік қорғау жүйесін күшейтуге, зейнетақы қорын толықтыруға және медицина саласына қосымша қаражат тартуға бағытталған.

 

 

Алматыда полицей әйелін пышақтап өлтірген

 

Алматыда әйелін пышақтап өлтірген полицей қанды қылмысты балаларының көзінше жасаған.
 
Көрші-қолаңды шырылдап көмекке шақырған да сол кішкентай ұл-қыздары екен. Қанжоса болған келіншек жедел жәрдем жеткенше жан тапсырған. Кейін күдікті өзінің тамағын пышақпен орып жіберіпті. Қазір оның беті бері қарап, жансақтау бөлімінен палатаға ауыстырылды.

Жаныңды түршіктіретін оқиға сенбі күні тапа-тал түсте бұл есіктің ар жағында болған. 39 жастағы ер адам өз паәтерінде әйеліне бірнеше рет пышақ сұққан. Алған жарақаттарынан келіншек тіл тартпай кетіпті. Ал қанды оқиға болған пәтердің есігі қазір мөрленген. Сорақысы сол, мұның бәрі кішкентай ұл-қыздардың көз алдында болған. Ерлі-зайыптының үш баласы бар. Көршілерін көмекке солар шақырған. Мұндағы тұрғындар қанды қылмыстан қатты шошығандықтан, камераға ашық сөйлеуден сескеніп отыр.
– Шулап жатты, үй жақта жүрген кезімізде, содан көмек сұрады кішкентай қыздары мен үлкен балалары. Сонымен үйден шығып бардым. Жаңағы жағдай болып жатыр. Пышақтаған. 103 пен 102 шақырылды. Келді. 4-5 минуттың ішінде келіп, ары қарай көмек көрсету басталды.

Үш баласын анасынан айырған қатыгез әке кейін өзіне қол салмақ болып, тамағын пышақпен орып, ішіне пышақ сұққан. Қазір ол күзеттің бақылауымен ауруханада жатыр. Жағдайы орташа ауыр дейді дәрігерлер. Ал кикілжіңге отбасындағы жанжал себеп болған. Көрші-қолаң олардың жиі ұрысатынын, ал күдіктінің ішімдікке әуес болғанын айтып отыр.
— Бұл ер адам жиі ішімдік ішкен екен. Полиция қызметкері болған. Пәтерде үнемі төбелес болатын. Ерлі-зайыпты үнемі жанжалдасып жататын. Ресми мәліметке сүйенсек, 39 жастағы күдікті сол күні сап-сау болған әрі ол шынымен де полиция қызметкері болып шықты. 
Салтанат Әзірбек, Алматы ПД ресми өкілі: – Адам өлтіру дерегі бойынша Наурызбай ауданы ПБ қылмыстық іс тіркеліп, тергелуде. Бұрын-соңды бұл азамат Алматы облысы ПД қарасты бөлімшелердің бірінде қызмет істеген.
 
Бейресми мәлімет бойынша, қанды қылмыс жасаған қызметкер полиция департаменті айтқандай, жұмыстан шығарылмаған, тіпті сенбі күні түсте тәулік кезекшілігінен шыққан. Қазір оның беті бері қарап, хирургия бөлімшесіне ауыстырылған. Ал күйеуінің қолынан қаза тапқан 34 жастағы әйел Ұзынағаш ауылындағы балабақшада директор қызметін атқарған.
 
Дереккөз:КТК телеканал

Мұқағали Мақатаевты қорлаған блогерге қатысты сот ісі басталды

 

el24.kz Қазақстанның атақты ақыны Мұқағали Мақатаевты қорлаған блогер Алишер Теменовке қатысты сот ісі Алматы қаласының Наурызбай аудандық сотында қаралуда.

Алишер Теменов өзінің әлеуметтік желідегі эфирінде Мұқағали Мақатаевты «сорлы еркек» деп атаған болатын.

Мұқағали Мақатаевтың ұлы Жұлдыз Мақатаев бұл әрекетті қазақ халқының рухани құндылықтарына нұқсан келтірген деп бағалап, блогердің үстінен арыз түсірді. Іс Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 131-бабы 2-тармағы бойынша қаралып жатыр. Бұл бап «Қорлау» үшін жауапкершілікті қарастырады.

Жұлдыз Мақатаев моральдық зиян ретінде 10 миллион теңге өтемақы талап етуде. Айтуынша осы оқиғадан кейін қатты күйзеліске түскен және әулетіміздің атына нұқсан келтірді- дейді. 

Қазіргі уақытта сот отырысы жалғасып жатыр. Теменов өз сөзін эмоция үстінде айттым деп кешірім сұрағанымен, талапкер тарап оның кешірімін жеткіліксіз деп есептейді.

Қоғам белсенділері мен мәдениет қайраткерлері бұл сот ісін маңызды деп санап, шығармашылық тұлғалардың абыройын қорғау мәселесіне назар аударуды талап етуде.

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Күйеуім қыз-қырқынға құмар

 

 Күйеуім екеуміз жас кезде танысып, көп жыл қол ұстасып бірге жүріп, шынайы сезіммен үйлендік. Ештеңеден қыжалат болған жоқпыз – орташа жағдайы бар, көпбалалы отбасы болдық.

Өзім шығармашылық бағытта білім алғанмен, бала тәрбиесімен үйде отырып қалдым. Уақыт өте күйеуімнің мансабы жоғарылап, материалдық жағдайымыз арта түсті. Балаларымыз туылып, жеке үйге де қол жеткіздік. Шет елдерге шығып демалатын жағдайға да жеттік. Отбасылық кілтипанның барлығы да сол кезде басталды...

Арада уақыт өте келе күйеуім екеуміздің арамыз суып, бір-бірімізге деген сезім әлсіреді. Ол басқа әйелдермен кездесе бастады. Соның әсерінен ұрыс-жанжал да болып тұратын. Бірақ мен тез қайтып кешіруден жалықпадым. Алайда ол бұл әдетін қоймады. Бір-бірімізді түсінуден қалдық. Ақырында күйеуімнің екінші әйелі бар екенін білдім. Ол кезде бұған төзу мүмкін еместей көрінді. Бәрі біткен шығар деп, ажырасуға арыз бермек болдым. Бірақ үлкен кісілердің ақыл-кеңесінің арқасында райымнан қайтып, жағдайға басқа қырынан қарауға тырыстым.

Көп адамның кеңесін тыңдап, өзімді іздей бастадым. Әртүрлі тренингтерге қатысып, көп кітап оқып, әйелдерге тән жаттығулар жасадым. Соның арқасында болып жатқан дүниенің бәрі менің ішкі ойымның көрінісі екенін түсіндім. «Күйеуімнің бұл әрекеті менің ішкі қорқынышым мен уайымымның туындаған екен» деген ой түйіп, өзімді өзгерте бастадым.

Осыдан кейін күйеуім маған, балаларына басқаша қарайтын болды. Көп уақытын бізбен өткізді. Екеумізде ортақ әңгімеміз көбейіп, бұрынғыдай жиі әңгімелестік. Әртүрлі тақырыпта сөз қозғадық. Ол мені өзіне жақын тартып, досындай көрді. Бұрын істеген әрекеттері үшін өкінетіндей көрінді. Жиі әңгімелесу барысында оның неліктен екінші әйелге көңілі ауғанына көзім жеткендей. Қарап отырсам, неше жыл бойы күйеуім, балаларым деп жүріп өзімді мүлде ұмытыппын. Бұл сынақ маған өзімді, өмірімді басқа арнаға бұруға түрткі болғандай. Санама серпіліс бергендей.

Арада біраз уақыт өтті. Барлығына көз жұмып, жағдайды қабылдауға тырысып бақтым. Десе де, күйеуім басқа әйелмен тұрады, бос уақытының бәрін бізге емес, соған арнайды дегенді ойлау мен үшін өте қиын. Бірақ байқағаным ол екінші әйеліне де разы болмай, үшінші әйел алуды да көздеген сияқты. Дегенмен оның бәрі бір басына үлкен жауапкершілік түсіретінін біліп жүрсе керек.

«Күйеуіме не жетіспейді?» дегенді ойласам, санам сан саққа жүгіреді. Бәлкім оның ішкі әлеміне бірдеңе жетіспейтін шығар? Ол менен де, әлгі әйелінен де нағыз жанына керек дүниені ала алмай жүргенін сезінемін. Психологтардың жазбасы, өмірлік оқиғалар желісі ер адамның сырттан көңілдес іздей бастауы әйеліне көңілі толмай, бос кеуде боп жүргенінде дейді.

Мен күйеуіме көмектескім келеді. Жарымның ішкі әлемін қалай байыта аламын? Маған толық көңілі толуы үшін не істеуім керек? Арамыздағы сезім мен сенімді қайта тұтату үшін қандай әрекет жасаған дұрыс?

Венера, 30 жас

syrlasu.kz

 

Сағынбау сені мүмкін бе?...

Подробности
Категория: Сырласу

            Мен онымен курортта таныстым. Алғаш көргенде ақ жүрекке жақын, көзге ыстық болып көрінді. Он бес күніміз ертегіге бергісіз болып өтті де кетті. Курорттағы қыз -қырқынның бəрі қызыға да, қызғана қарайтын еді. Ол көрікті де сымбаттыболатын. Қасында жүрсең өзіңді бақытты сезінесің, əңгімелері де əсерлі, ішіңді пыстырмайтын. Бір күніміз,бір күнімізден қызықты өтті. Ол кез өмірімдегі қайталанбас ең бақытты күндерімнің бірі болған екен.    

               Қоштасарда бір бірімізді қимай қоштастық. Қош, сонымен телефонмен ғана хабарласып тұрдық. Қаншама ұйқы көрмеген түндер, қаншама күндер маза көрмеген, айлап күндер өтіп жатты. Күндердің бір күнінде, ол мені өз қаласына шақырды. Қанатсыз ұшу дегенді мен сонда сезіндім. Кездестік, сағынышымызды бастық, мауқымызды бастық. Ұйқы көрмеген түндер, өз лəззатын сыйлап жатты.

             Айтылмаған сыр қалмады, небір армандар да ақтарылды. Ертесіне қайтарымда шығарып салды, қимай қоштастық. Мені шығарып салғанда айтқаны отбасының бар екен. Осы уақытқа дейін айта алмағанын, мені ренжітіп алғысы келмегенін, менен айырылып қалғысы келмегенін айтқанда, аспан айналып түскендей болды. Кешірім сұрап қала берді қол бұлғап. Содан үйіме жеткенімше көз жасым құрғамады. Неге?- деген сансыз сұрақ мида қалып қойды. Қош. Сонымен оны санамнан өшірдім. Өшірдім дегенім жай сөз ғана. Қандай қиын еді өшіру, ұмыту, сағынбау.

       

             Баяғы күліп ойнау да жоқ, алға деген ұмтылыс та жоқ. Мағынасы қалмағандай өмірдің. Алданып қалғандай сезіндім өзімді. Уақыт емші. Өз дегенін жасады, Ұмыттым.
Арада он жыл өткенде кім ойлаған оны іздеп тауып келеді деп. Сонау бір түкпірдегі ауылдағы үйімді тауып келген, қаншама адасып, əркімнен сұрастырып жүріп зорға тауып алыпты. Міне, ғажап, он жыл өткенде не мекен жайым жоқ, не телефон нөмерім жоқ қолында, тауып алған. Мені тауып алғанда, оны көргендегі қуаныш сезімін айтып жеткізу мүмкін емес. Өкпе ренішімнің ізі де қалмаған. Кешірген  екенмін. Көшеде ешкімнен қысылмай құшақтасып ,аймаласып тұып қалыппыз.Қуаныштан көзден жастар кетіп жатты. Іздеген табады деген, Құдайдың құдіретінде шек жоқ қой. Бір күн қасында болдым. Айтылмаған сырымыз қалмады. Ұмытпағанын, есінде үнемі болғанымды, сағынғанын бəрін -бəрін жеткізіп жатыр. 

  • Бірақ отбасын да тастап кете алмайтынын жеткізді. Мен оны қинағым келмеді. Ұмытуын өтіндім. Ұмыт, іздеме, сағынба. Осы үш ауыз сөзді жүрегім сыздап тұрып жеткіздім. Қимасам да тағыда қоштастық. Тағы да жүрекке түскен салмақ. Білемін, ол да ұмытқан жоқ əлі. Мен де ұмытқаным жоқ. Бірақ қосылмайтын тағдыр біздікі. Көңілдес болып,өзімді алдағым да келмейді.Бұл дүниеде шын ғашықтар қосылмас, қосылмасақ та маған МАХАББАТ деген СЕЗІМДІ сезіндіртіп кетті. Өкінбеймін тағдырыма, сондай адаммен жолықтырғанына, сырластырғанына. Қайда жүрсе де аман болсыншы. Бақытты болсыншы сол адам деп тілеймін. Мүмкін Алла бізді тағы кездесуді жазатын шығар. Мен оны сүйем.Күтемін. Ол менің махаббатым, сағынышым, қол жетпес арманым.