1986 жылдың желтоқсан айында Алматы қаласының орталығында болған оқиға қазақ халқының ұлттық сана-сезімі мен рухани тәуелсіздікке деген ұмтылысының жарқын көрінісі болды.

Бұл тарихи сәт КСРО құрамындағы Қазақстанның саяси, әлеуметтік, және рухани жаңғыруының бастауы ретінде есте қалды. Желтоқсан көтерілісі бүгінгі таңда Тәуелсіздікке жетелеген басты қадамдардың бірі ретінде бағаланады.

1. Желтоқсан оқиғасының себептері

1986 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстан КП Орталық Комитетінің пленумында Дінмұхаммед Қонаевтың орнына Геннадий Колбиннің тағайындалуы жарияланды. Бұл шешім халықтың, әсіресе жастардың ашу-ызасын туғызды. Себебі жаңа басшы жергілікті жағдайды білмейтін, өзге аймақтан келген адам еді.

Жастар әділетсіздікке қарсы шықты. 17 желтоқсанда Алматының Брежнев алаңына (қазіргі Республика алаңы) мыңдаған студент пен жұмысшы жастар жиналып, өз пікірлерін бейбіт түрде білдірді.

2. Жастардың батырлығы мен күресі

Бейбіт шерудің күшпен басылуы тарих беттерінде қасіретке толы оқиғалар ретінде қалды. Сол күндері шеруге қатысушылар аяусыз жазаланып, көпшілігі қуғын-сүргінге ұшырады. Бірақ, Желтоқсанның басты қаһармандары – еркіндік пен әділдік жолында жан аямай күрескен жастар. Қайрат Рысқұлбеков, Ләззат Асанова, Сабира Мұхамеджанова, Ербол Сыпатаев сынды тұлғалардың есімдері мәңгі есте қалады.

3. Тәуелсіздікке жол ашқан Желтоқсан

Желтоқсан оқиғасы – КСРО-ның тоталитарлық жүйесіне қарсы алғашқы ашық қарсылықтардың бірі. Бұл оқиға тек Қазақстан ғана емес, бүкіл Кеңес Одағындағы халықтар үшін рухани оянудың бастамасы болды. Нәтижесінде, араға бес жыл салып, 1991 жылдың 16 желтоқсанында Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялады.

Желтоқсан көтерілісі – еркіндік пен әділет үшін күрескен ұлт рухының белгісі. Ол тәуелсіздікке ұмтылған қазақ халқының батылдығын көрсетті. Бүгінгі ұрпақ Желтоқсан қаһармандарының ерлігін ұмытпай, олардан күш-жігер алуы тиіс. Желтоқсан – мәңгі өшпейтін рухани мұра.