25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: Прокурор күдіктілерге 1,6 жылдан 23 жылға дейін бас бостандығынан айыруды сұрады

 

el24.kz 2025 жылғы 3 маусымда Талдықорғанда Шерзат Полаттың өліміне қатысты өтіп жатқан атышулы қылмыстық істің сот процесі жарыссөз кезеңіне жетті.

Жетісу облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында өткен бүгінгі отырыста мемлекеттік айыптаушы Дана Сәрсенбай сотталушыларға жаза мерзімін ұсынды.

Прокурордың айтуынша, әрбір сотталушының әрекеті дәлелденіп, олардың кінәсі Қылмыстық кодекстің бірнеше бабы бойынша қарастырылған. Атап айтқанда:

Думан Ысқақ (кәмелетке толмаған):
1 жыл 6 айға бас бостандығынан айыру;
Дархан Әскентай:
7 жылға бас бостандығынан айыру;
Шыңғыс Белғожаев:
7 жылға бас бостандығынан айыру;
Нұрбол Тоқтаубаев:
7 жылға бас бостандығынан айыру;
Дидар Қалиахмет:
7 жылға бас бостандығынан айыру;
Нұрқияс Ілиясов:
9 жылға бас бостандығынан айыру;
Азамат Тоқтаубаев:
15 жылға бас бостандығынан айыру;
Равиль Сакиев:
20 жылға бас бостандығынан айыру;
Абзал Шынасыл (басты айыпталушы):
23 жылға бас бостандығынан айыру ұсынылды.


Прокурор жаза сұрауда ҚР Қылмыстық кодексінің "Адам өлтіру", "Бұзақылық", "Қаруды заңсыз сақтау және пайдалану" сияқты баптарына сүйенген.

Еске сала кетейік, Шерзат Полаттың өлімі 2023 жылы күзде Талдықорған қаласында топтық жанжал кезінде орын алған. Оқиға қоғамда үлкен резонанс тудырды. Қазіргі таңда сотталушылар кінәларын әртүрлі деңгейде мойындауда немесе керісінше, өздерін ақтауға тырысуда.

Сот процесі әлі жалғасып жатыр.Үкім шығару 2025-жылғы 5-маусым сағат 16-00 ге белгіленді.

 

Ақтау теңіз портының президенті мұнай контрабандасына қатысты ұсталды

 

el24.kz Ақтау, 2025 жыл — Ақтаудағы халықаралық теңіз сауда портының президенті Абай Түрікпенбаев құқық қорғау органдарының күдігіне ілініп,бір апта бұрын ұсталды деген ақпарат тараған болатын.Бұл ақпаратты ҚР Ұлттық қауіпсіздік комитеті ресми түрде растады.

Қызметтік өкілеттігін асыра пайдалану

Абай Түрікпенбаевқа қатысты ҚР Қылмыстық кодексінің 361-бабы ("Қызметтік өкілеттігін асыра пайдалану") бойынша қылмыстық іс қозғалды. Тергеу амалдары ҰҚК тарапынан жүргізілуде. Қазіргі уақытта Түрікпенбаев уақытша ұстау изоляторында.

Мұнай контрабандасы фактісі

Естеріңізге сала кетейік, 2023 жылдың шілде айында «БатысНефтеТрэйд» ЖШС-не тиесілі «Мелиана» танкері арқылы Қазақстаннан заңсыз мұнай жөнелту әрекеті анықталған. Бұл оқиға Ақтау портында үлкен резонанс тудырған болатын. Танкер әлі күнге дейін порт аймағында тоқтатылып тұр. Мұнай контрабандасына қатысты тергеу жұмыстары әлі жалғасуда.

Порттың қызметі мен ауысым мәселесі

Абай Түрікпенбаев Ақтау теңіз сауда портының президенті қызметін 2017 жылдың қаңтар айынан бастап атқарып келген. Қазіргі уақытта оның міндетін уақытша Әмір Атамбаев атқаруда.

Қоғамдық пікір мен алдағы шаралар

Бұл іс қоғамда үлкен қызығушылық туғызып, мемлекеттік қызметкерлердің жауапкершілігі мен құқықтық нормаларға сәйкестігі туралы мәселені тағы да көтерді. Құқық қорғау органдары тергеуді толыққанды әрі ашық жүргізуге уәде беріп отыр.

Жаңа туған сәбиді сатпақ болған топ ұсталды

 

el24.kz Алматыда үш күндік нәрестені сатуға әрекет жасаған қылмыстық топ ұсталды. Бұл туралы қалалық Полиция департаменті мен Ұлттық қауіпсіздік комитеті бірлесіп хабарлады-деп жазады el24.kz тілшісі.

Тергеу мәліметінше, күдіктілер сәбиді бөтен адамға 5 миллион теңгеге сатпақ болған. Жедел-іздестіру іс-шарасы барысында олар қылмыс үстінде ұсталды. Тәртіп сақшылары оқиға орнынан қолма-қол 5 миллион теңге көлеміндегі ақшалай қаражатты тәркіледі.

Қазіргі уақытта аталған факт бойынша ҚР Қылмыстық кодексінің 135-бабы ("Адам саудасы") бойынша іс қозғалып, күдіктілер уақытша ұстау изоляторына қамалды. Тергеу жалғасуда.

Нәресте құзырлы органдардың қорғауына алынды. Оның жағдайы тиісті медициналық және әлеуметтік мекемелердің бақылауына берілген.

Ресми мәліметтерге сәйкес, тергеу аясында қылмыстық топтың басқа да қатысушыларын анықтау жұмыстары жүргізілуде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Алматыда кәсіпкерлерді қорқытып келген қылмыстық топ ұсталды

 

el24.kz Алматыда кәсіпкерлерге қысым көрсетіп, ақша бопсалап келген ұйымдасқан қылмыстық топ құрықталды. Бұл туралы қалалық Полиция департаментінің ресми өкілі мәлімдеді-деп хабарлайды el24.kz тілшісі.

Жедел-іздестіру шаралары барысында топ мүшелерінің бірнеше кәсіпкерге күш көрсетіп, заңсыз ақша талап еткені анықталған. Тергеу мәліметінше, күдіктілерге қатысты бопсалаубұзақылықадам ұрлауөз бетінше билік жүргізу және денсаулыққа қасақана зиян келтіру баптары бойынша бірнеше қылмыстық іс қозғалған.

«Күдіктілердің әрекеті топ болып, алдын ала сөз байласу арқылы жүзеге асырылған. Олар жәбірленушілерді қорқыту, күштеп алып кету және заңсыз жолмен ақша өндіру әрекеттеріне барған», — делінген полицияның ресми хабарламасында.

Қазір топ мүшелері уақытша ұстау изоляторына қамалып, тергеу амалдары жалғасып жатыр. Құқық қорғау органдары олардың басқа да қылмыстарға қатысы бар-жоғын анықтауда.

Танымал  телерадио жүргізушісі   Аман Тасыған, жаңа жобасына"Қалаулымдағы"  Замираны  алып шығу себебін,анайы сұрақты не үшін қойғанын айтып берді.

Жаңа –жылдан бастап  жаңа жоба,жаңа канал- "Talk Like AMAN  TASYGANMEN" көрерменге жол тартты.Бұл қандай жоба?

- Біз мойындамауға тырысып бақсақ та,ғаламтор ғасырында өмір сүріп жатырмыз.Сондықтан ғаламторды қолданушылар әзір өте көп.Телеарна немесе радио арқылы шығып жатқан сәтті бағдарламаларды жастар арнадан емес,ғаламтордан қарайды.Сол себепті ғаламтор қолданушыларына арнап,қалтамнан қаражат шығарып «TALK LiKE» жобасын ұсынуға кірістім.Әзіргі уақытта жастар елге еңбегі сіңген,әдебиетте, өнерде,спортта тер төккен ағаларымызды танымай жатқан кезде өкінесің.Ал, аға буын жастардың үздіктерін мойындамайды және танымайды.Буын арасындағы алшақтықты жақындату мақсатында осындай қадамға барғым келді.Жоспар бойынша жобаның басы қатты,аяғы сәтті әрі тәтті болады.

  Бірінші қонағыңызға «Қалаулым»да жүрген Замираны не үшін  таңдадыңыз?

 -Алғашқы қонақ Замира болуының себебі.Мойындайық, мойындамайық әзіргі қоғамға Замираның немесе Замира секілді сұлулардың өмірі қызық болып тұр.Замираның көрермені келесі қонақтарымдікінен көп.Алдымен аудитория жасақтап алмасақ,жақсы жігіттер мен қыздардың ақылды әңгімелері ауаға кетіп қалады.Сондықтан алғашқы қонақ Замира сұлу болды.Жалпы Замирада жаман қыз емес.

 

-Бұл жүйелі жасалған  қара пиар ма?Замира сияқтылардан «мега жұлдыз» жасау,көпшіліктің  наразылығын тудырып жатыр.Сіздің айтар жауабыңыз?

- Бұл жүйелі әрі жоспарлы түрде жасалып отырған қадам.Замира маған дейін жұлдыз болған ару.Мен радиода алты жыл,телеарнада төрт жыл бағдарламаларды жүргізсем де, жарты жыл жұрт алдында жүрген Замирадай танымал емеспін.Келер апталардағы ойлары орамды меймандарымда Замирадай аса қатты танылған жандар емес.Сондықтан сәтті шыққан пиар болды деп бағамдаймын

 

- Замираны алып шығуда қандай мақсат көздедіңіз?

- Ол кім? Деген сұраққа жауап іздедім

 

-Тосынан қойылатын сұрақтар арқылы ,кейіпкерді ойлануға мұршасын келтірмей,барынша шынайы  келбетін ашу ма ?Әлде ешкімге ашпаған жан сырына үңілу ме?

- Құпиясын қопару басты мақсат емес,құпиялары қолға түсіп жатса тіпті жақсы.Адаммен адам секілді әңгімелескім келеді.Көп жағдайда телеарна немесе радиоға барған кезде көп  жандар қысылып қалып жатады.Жан жағыңнан төнген техника мен түнерген телемамандардың алдына жақсы жандар ашылғысы келмейді.Ал мұнда емен жарқын көңіл күй мен шынайы әрі анайы әңгіме бар.

 

-Өзіңіз айтпақшы «ұятсыз сұрақтар »қою арқылы халықтың көз –қарасын өзгертіп алудан қорықпайсыз ба?

- Елдің бәрі мені жақсы көруге міндетті емес.Мен ешкімге ренжімеймін,өйткені пікірі бар адамды құрметтеймін.Олар батыл адамдар.Негізі пікірі жоқ жандар қауіпті.Менің жақсы жағымды көргісі келетіндер болса мемлекеттің ақшасына жасап жатқан телеарна мен радиодағы еңбегімді көрсін.Егер мені жек көргісі келетіндер болса ютуб арнасындағы қалтамнан шыққан қаражатқа әзірлеген бағдарламаларымды қарасын.Құрметті көрермендер мен тыңдармандар ешқашан саналарыңызда пендеден періште жасамаңыздаршы.Әнші,спорты,жазушы,актер,журналист біздер бәріміз боқ көтерген пенделерміз.Жақсы жағын жарнамалап,жаман жағын жасырып жүрген мықтылар өте көп,мен олардай екі жүзді болғым келмейді.Қарапайымдылық пен шынайылық менің қанымда бар қасиет

-Сұхбатымызға  уақыт тауып   жауап бергеніңіз үшін көп рақмет

Сіздерге рақмет.Ақ қарасын анықтауға тырысатын журналистер аз қалды.Көбі шала ақпаратты таратуға асығып жүрген әріптестерім.Шеттеріңізден, сүйдім беттеріңізден!Жұмысыңыз  жемісті болсын.