25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?
el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.
Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.
Қандай құрылғылар бұғатталады?
Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.
Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?
2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.
Не істеу керек?
Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?
Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.
Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!
Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?
Фото видеодан скриншот
el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.
Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.
Құжаттарды зерттеу кезеңі
Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.
Іс бойынша айыпталушылар
Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.
Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.
Қоғамдық бақылау
Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.
Келесі отырыс
Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.
Сиыр еті неге қымбаттады?
Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?
el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.
ЖИ – бейтарап құрал
ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.
Қауіпсіздік қайда?
OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.
Не істеу керек?
Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.
Қорытынды
Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.
Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?
Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.
Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.
Қазіргі жағдай
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:
- Жеке куәлік;
- 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
- Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
- Бұрынғы жүргізуші куәлігі.
Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.
Жаңалықтар мен ұсыныстар
Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:
- Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
- 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.
Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.
Қорытынды
Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.
Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.
Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін
Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.
Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.
Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.
Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.
Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:
— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.
Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.
Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.
Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:
— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.
Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.
Дереккөз: КТК телеарнасы
Каспийде итбалықтар қырылып жатыр, 88 өлексе табылды
- Подробности
- Категория: Елең еткізер
el24.kz 2025 жылғы мамыр айының басында Каспий теңізінің жағалауында тағы бір экологиялық қасірет тіркелді.
Маңғыстау облысының Түпқараған ауданындағы теңіз жағалауынан Қазақстанның Қызыл кітабына енген 88 Каспий итбалығының (Pusa caspica) өлексесі табылды. Бұл туралы облыстық экология департаменті хабарлады.
Мұқағали Мақатаевты қорлаған блогерге қатысты сот ісі басталды
- Подробности
- Категория: Бүгін
el24.kz Қазақстанның атақты ақыны Мұқағали Мақатаевты қорлаған блогер Алишер Теменовке қатысты сот ісі Алматы қаласының Наурызбай аудандық сотында қаралуда.
Алишер Теменов өзінің әлеуметтік желідегі эфирінде Мұқағали Мақатаевты «сорлы еркек» деп атаған болатын.
Бауырды, өт жолдарын, қан тамырларын тазарту жолдары
- Подробности
- Категория: Керек кеңес
Бауырды,өт жолдарын,қан тамырларын тазартамыз, ұйқыны қалпына келтіреміз, жалпы жағдайды жақсартамыз.
Тазаланбаған сұлының 1 ас қасық мөлшерін 0,5 литр (мүмкіндігінше сүзілген) суға бір түнге жібітеміз. Егер сізде қан қысымы жоғарылауға бейімділік болса – 1 ас қасық арпа жармасын қосыңыз.
Шерзат Полат ісі бойынша бүгінгі сот отырысында не белгілі болды?
- Подробности
- Категория: Елең еткізер
Фото видеодан скриншот
el24.kz 2025 жылдың 28 сәуірінде Жетісу облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында Шерзат Полаттың өліміне қатысты кезекті сот отырысы өтті.
Куәгер Эльмира Нұрбекованың жауабы:
Сот барысында куәгер Эльмира Нұрбекова жауап берді. Бұған дейін ол орыс тілінде жауап беретінін айтып, аудармашының көмегіне жүгінген.
Жасанды интеллекттен адамзатқа қәуіп бар ма?
- Подробности
- Категория: Бүгін
el24.kz 2025 жылдың көктемінде Қазақстан Мәжілісінде Жасанды интеллект (ЖИ) туралы алғашқы заң жобасы қаралып жатыр.Бұл бастама елдегі цифрлық технологиялардың қарқынды дамуы мен әлемдегі трендтерге жауап ретінде көтеріліп отыр.
Шымкентте улы жыландар қаптады: Тұрғындар абай болу керек
- Подробности
- Категория: Бүгін
Шымкентте улы жыландар қаптады: Тұрғындар абай болу керек
el24.kz Күн жылынғалы бері Шымкент қаласы мен оның маңындағы елдімекендерде улы жыландардың көбейгені байқалуда. Мамандар тұрғындарды қауіпсіздік шараларын қатаң сақтауға шақырады.
Мұрат Әбділда қайта қамауға алынды
- Подробности
- Категория: Елең еткізер
el24.kz 2025 жылғы 24 сәуірде Түркістан қаласының ауданаралық соты блогер Мұрат Әбділдаға қатысты шартты түрде мерзімінен бұрын босату шешімінің күшін жойып, жазасының өтелмеген бөлігін бас бостандығынан айыру жазасына ауыстыру туралы қаулы шығарды.
Гүлеркем Бегейдің «гиві» тағы да дауға қалды
- Подробности
- Категория: Бүгін
Фото Ulysmedia.kz тен алынды
el24.kz Танымал әнші Абай Бегейдің қызы Гүлеркем Бегей әлеуметтік желі арқылы заңсыз лотерея ұйымдастырды деген күдікпен тағы да жұрт назарына ілікті.
Бұл жолғы ұтыс ойыны Instagram желісінде өткен. Ұтысқа қымбат сөмкелер, смартфондар мен косметикалық жиынтықтар тігілген,-деп хабарлайды el24.kz тілшісі.
Шиелідегі сұмдық: Мұғалім әйелінің саусақтарын балтамен шауып тастады
- Подробности
- Категория: Бүгін
фото видеодан скриншот жасап алынған
el24.kz Қызылорда облысы, Шиелі ауданында ақылға сыймайтын оқиға орын алды. Жергілікті мектепте мұғалім болып істейтін, намазхан ретінде танылған ер адам өз әйелін балтамен ұрып, саусақтарын шауып тастаған.
Шымкентте оққа ұшқан әкімнің орынбасары есін жиды
- Подробности
- Категория: Елең еткізер
Шымкентте әкімдік алдында оққа ұшқан қала басшысының орынбасары есін жинады. Руслан Берденовке кеше жұмысынан шығып бара жатқанда «Тұрғын үй Шымкент» мекемесінің экс-басшысы қару кезеп оңбай жаралаған.
40-тан соң жұптар «ашылады»
- Подробности
- Категория: Сырласу
40 жасқа келгенде «қалай болар екен?» деп ойлана жүретін жағдайдың бірі – төсек қатынасы.
Ешкім ашып айтпағанмен, іштей бір уайым болатыны жасырын емес. Анығында бұл жасқа келгендер өздерінің күш-қабілетін шынайы бағалай бастайды.
Шерзат Болат ісі бойынша сот отырысы: Ашық процесс басталды
- Подробности
- Категория: Бүгін
2025 жылғы 17 сәуір күні қоғам назарын аударған Шерзат Болат ісі бойынша сот процесі ашық түрде басталды.
Аталған іс қоғамда резонанс туғызып, адам құқығы, тергеу әділеттілігі мен құқық қорғау органдарының әрекетіне қатысты кең пікірталас тудырған болатын.
Бозжыра: Француз туристері «басқа ғаламшардың пейзажы» деп таңдай қақты
- Подробности
- Категория: Бүгін
Маңғыстаудың маржанын шетелдіктер қалай сипаттады?
Маңғыстау өңіріндегі табиғи көркем жерлердің бірі – Бозжыра шатқалы. Бұл киелі мекен тек Қазақстан халқын ғана емес, әлем саяхатшыларының да назарын өзіне аударуда.
Абай облысында аспалы көпір құлап, үш адам қаза тапты
- Подробности
- Категория: Елең еткізер
Абай облысында қайғылы жағдай орын алды. 15 сәуір күні таңғы уақытта Аягөз ауданына қарасты Ақшәулі ауылында аспалы көпір опырылып, үш адам мерт болды.
Алдын ала мәліметтер бойынша, ауыл тұрғындары мал іздеуге шығып, Қаракөл өзенінің үстінен өтетін көпірмен мотоциклмен жүрген,- деп хабарлайды el24.kz. тілшісі.
Страница 2 из 234
