Қымбатшылық жағдайында қаражат үнемдеу жолдары

 

el24.kz Бүгінде қымбатшылық халықтың басты мәселесіне айналды. Дүкендегі азық-түліктің бағасы күн сайын өсіп, коммуналдық төлемдер де қалтаға салмақ түсіруде.

Осындай жағдайда әр отбасының алдында «қаражатты қалай тиімді жұмсауға болады?» деген сұрақ туындайды.

1. Шығынды жазып отыру

Ай сайынғы табыс пен шығынды қағазға немесе телефон қосымшасына жазып отыру маңызды. Бұл артық кеткен ақшаны көруге және қажетсіз шығынды азайтуға көмектеседі.

2. Азық-түлікті жоспарлап алу

Дүкенге барған сайын ойланбай алған артық тауар үлкен шығынға әкеледі. Апта сайын мәзір құрып, тек сол тізім бойынша сауда жасау үнемділікке жол ашады.

3. Үй жағдайында дайындау

Дайын тамақ пен жартылай фабрикаттарды сатып алу орнына үйде дайындау әлдеқайда арзан әрі денсаулыққа пайдалы.

4. Электр мен суды үнемдеу

Қарапайым әдеттер: жарықты өшіру, суды босқа ағызбау – ай сайынғы коммуналдық төлемді айтарлықтай азайтады.

5. Артық заттан бас тарту

Кейде қажетсіз киім, техника немесе сән үшін алынған заттар бюджетке ауыр соғады. Әр сатып алудан бұрын «Маған шынымен керек пе?» деп ойлану жеткілікті.

Қаражатты үнемдеу – табысты көбейтудің бір жолы. Үнемшілдік тек ақшаға ғана емес, уақыт пен жүйкеңізге де пайдалы. Әр отбасында қарапайым қаржылық тәртіп болса, қымбатшылыққа төтеп беру жеңілдейді.

Египет курорттарында акулалардың жиілеуіне байланысты 10 отелдің жағажайлары жабылды

 

el24.kz Египеттің Қызыл теңіз жағалауындағы танымал курорттарда туристердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында бірқатар қонақүйлердің жағажайлары уақытша жабылды.

Хургада мен Макади аймақтарында орналасқан шамамен 10 отелдің аумағында шомылуға тыйым салынған.

Қандай отелдердің жағажайлары жабылды?

Жабылған қонақүйлердің қатарында Labranda Royal Makadi, Cleopatra Luxury Beach және Stella Makadi сияқты ірі бесжұлдызды отелдер бар. Қонақүйлер әкімшілігі туристерді тек бассейнді пайдалануға шақырып, теңізге түсуге уақытша шектеу қойды.

Қауіпсіздік шаралары неге қабылданды?

Жағалауда акулалардың байқалуы жиілеп кеткен. Мамандардың айтуынша, Қызыл теңізде тигровая акула (жолбарыс акуласы) мен тупорылая акула сияқты түрлер кездесуі мүмкін. Бұл түрлердің адамға қауіп төндіру ықтималдығы жоғары.

Қазіргі уақытта акулалардың шабуыл жасағаны туралы ресми дерек тіркелмегенімен, қауіпсіздік мақсатында шомылу, сүңгу және балық аулау қызметтеріне уақытша тыйым салынды.

Туристерге әсері

Туроператорлар демалушыларға қауіпсіздік талаптарын орындап, қонақүйлер мен жергілікті билік органдарының ресми нұсқауларын қатаң сақтауды ескертті. Қажет болған жағдайда жағажайлар қайта ашылар алдында жағалау қауіпсіздігіне қосымша тексерістер жүргізіледі.

Египет курорттарында жағажайлардың уақытша жабылуы — туристердің қауіпсіздігі үшін қабылданған шара. Әзірге зардап шеккендер туралы ресми ақпарат жоқ. Туристерге тек ресми дереккөздерге сеніп, қонақүй әкімшілігі ұсынған қауіпсіздік нұсқауларын орындау ұсынылады.

 

Зейнетақы жинақтарын стоматологиялық қызметке пайдалану уақытша тоқтатылды

 

el24.kz хабарлайды. Қазақстанда Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы қаражатты (БЖЗҚ) стоматологиялық қызметке пайдалану мүмкіндігі 2025 жылғы 15 қыркүйектен бастап уақытша тоқтатылады. Бұл туралы ресми түрде «Отбасы банк» мәлімдеді.

Неге тоқтатылды?

Қаржылық мониторинг агенттігінің төрағасы Жанат Элимановтың айтуынша, тіс емдеу саласында заңсыздықтар анықталған. Атап айтқанда, жалған құжат рәсімдеу арқылы БЖЗҚ қаражатынан шамамен 200 миллиард теңге заңсыз шығарылған. Осы себепті мемлекет аталған бағыттағы өтінімдерді қабылдауды уақытша доғаруға шешім қабылдады.

Өтінімдерге қатысты не белгілі?

  • 15 қыркүйекке дейін берілген өтінімдер заңға сәйкес қаралып, өңделе береді.

  • 15 қыркүйектен кейін жаңа өтінім қабылдау тоқтайды.

  • Өтінім қабылдаудың қайта қашан басталатыны туралы қосымша хабарланатын болады.

Азаматтарға ескерту

Мамандар азаматтарға жалған стоматологиялық қызмет ұсынатын ұйымдардан сақ болуды ескертеді. Бұған дейін кейбір клиникалар қызмет көрсетпей-ақ, тек құжат рәсімдеп, зейнетақы қаражатын заңсыз иемденген жағдайлар тіркелген.

Зейнетақы жинақтарын емделуге пайдалану мүмкіндігі қоғамда үлкен сұранысқа ие болғанымен, бақылаудың әлсіздігінен теріс пайдалану орын алған. Ендігі мақсат — тәртіпті күшейту және шынайы медициналық қызметке қолжетімділікті қамтамасыз ету.

 

Интуицияның құпиясы: жүректің үнін ести білу

 

el24.kz Адам баласы ақылмен шешім қабылдайды деп ойлаймыз. Бірақ өмірдің талай сәтінде дәл ақыл емес, жүрекке сыймайтын бір ішкі сезім бізді дұрыс жолға бастап отырғанын байқаймыз. Ол – интуиция.

Интуиция деген не?

Интуиция – ғылыми тілмен айтқанда, адам миының сана мен бейсаналық арасындағы жасырын көпірі. Күнделікті көріп-білгеніміз, тәжірибеміз, түйсігіміз сана астында жиналып, қажет сәтте «ішкі дауыс» болып шығады.
Ал рухани тұрғыда – бұл жанның сыбдыры, болашақты болжау қабілеті.

Ол қалай сезіледі?

  • Бір адамды алғаш көргенде-ақ «жақсы» немесе «жақпайды» деген ішкі әсер.
  • Қиын таңдауда «осы жолды таңдасам дұрыс» деген белгісіз сенім.
  • Жаман оқиғаның алдында пайда болатын түсініксіз мазасыздық.

Кейде ақылға сыймайтын осындай «сезім» бізді сақтап қалады.

Неге бәрінде бірдей дамымаған?

Интуиция әр адамда бар. Бірақ кейбірінде күшті, кейбірінде көмескі. Оның себебі:

  • Үнемі логикаға ғана сүйену;
  • Өз-өзіне сенбеу;
  • Жан дауысын тыңдауға уақыт бөлмеу.

Интуицияны қалай дамытуға болады?

  1. Тыныштыққа үйрену – медитация, жалғыз серуендеу, ойға шомып тынығу.
  2. Жүрекке сену – бірінші келген сезімді бірден жоққа шығармау.
  3. Түстерді еске сақтау – түс көп жағдайда бейсананың бізге жіберген белгісі.
  4. Күнделік жазу – сезгендеріңізді жазып жүрсеңіз, уақыт өте дәлдігін аңғарасыз.

Интуиция – адамға берілген табиғи сый. Оны тыңдай білсек, өмірімізді жеңілдетіп қана қоймай, талай қатеден сақтайды. «Ақыл таразы, жүрек компас» десек, жүректің сыбдыры – біздің ең сенімді жолсерігіміз.

Лудомания қасіреті: құмар ойынан қанша қазақстандық жапа шегуде?

 

Қазақстанда құмар ойынға тәуелділік – күн сайын мыңдаған адамның тағдырын тәлкекке түсіріп отырған әлеуметтік дерт. Ойынның шырмауына түскендер тек қаржысынан ғана емес, отбасынан, денсаулығынан, кейде тіпті өмірінен айрылуда. el24.kz тілшісі осы орайда сараптама жүргізіп, зерттеу жасады.

Ажырасулардың себебі – ойынқұмарлық

Ресми статистикада ажырасудың нақты себептері ашылмайды. Дегенмен, депутаттар мен мамандардың айтуынша, елімізде ажырасулардың 40 пайызына дейін құмар ойын тікелей әсер етуі мүмкін. Бұл мәлімет ресми бекітілмесе де, қоғамдағы ахуалды көрсетіп отыр.

Суицид деректері алаңдатады

2024 жылдың қаңтар-шілде айларында Қазақстанда 2,1 мыңнан астам адам өз-өзіне қол жұмсаған. Оның қаншасы лудомания құрбаны екені бөлек көрсетілмейді. Кей ақпарат көздерінде «құмар ойынның кесірінен жыл сайын жүздеген адам суицид жасайды» деген деректер айтылады, бірақ ресми растауы жоқ.

350 мыңнан астам қазақстандық ойын тұзағында

Әртүрлі ашық дереккөздерге сенсек, елде 350 мыңнан 1 миллионға дейін адам құмар ойыннан зардап шегуде. Тек 2024 жылдың өзінде 130 мыңнан астам азамат eGov мобильді қосымшасы арқылы өздерін құмар ойындарға қатысудан ерікті түрде шектеген. Бұл – мәселенің қаншалықты ауқымды екенін айқын дәлелдейді.

Экономикалық айналым – 1 триллион теңгеден асады

Ойын бизнесінің жылдық қаржылық айналымы 1 триллион теңгеден астам деп бағалануда. Бұл бір жағынан саланың табысын көрсетсе, екінші жағынан – қоғамға түсіп жатқан ауыртпалықтың көлемін білдіреді.

Қорытынды

Лудомания – тек жеке адамның емес, бүкіл қоғамның қасіреті. Қаржыдан айырғанмен қоймай, отбасыларды ажыратуда, адамдарды тығырыққа тіреп, кейде өмірімен қоштасуға итермелеуде.

Көмек керек болса – хабарласыңыз!
111 – Ұлттық сенім телефоны (балалар мен жастарға арналған)
112 – Шұғыл қызметтер нөмірі
eGov mobile арқылы – құмар ойындарға қатысуды 6 айдан 10 жылға дейін ерікті түрде шектеу қызметі қолжетімді

Қазақстандықтардың есепшоттарына кибершабуыл жасаған күдікті ұсталды

 

Қазақстандықтардың есепшоттарына кибершабуыл жасаған күдікті ұсталды, - деп хабарлайды el24.kz  тілішісі Polisia.kz.ке сілтеме жасап.

Жетісу облысында полиция  қызметкерлері облыстық прокуратурамен бірлесіп киберқылмыстың алдын алу бағытындағы жұмыстарын күшейтуде.

Жүргізілген жедел-іздестіру шараларының нәтижесінде интернет-алаяқтық арқылы азаматтардың есепшоттарынан ұрланған қаржыны қолма-қол ақшаға айналдыруға қатысы бар ұйымдастырушы қолға түсті.

Тәртіп сақшылары Алматы қаласының 23 жастағы тұрғынын ұстады. Ол Қазақстан аумағында жасалған бірқатар қылмыстарға қатысы бар деген күдікке ілінді. Тінту барысында күдіктіден iPhone 16 Pro ұялы телефоны, BMW X7 автокөлігі және шетелдік байланыс операторларына тиесілі төрт SIM-карта тәркіленді.

Тергеу мәліметінше, күдікті OLX платформасында жалған хабарландырулар орналастырып, азаматтарға банк арқылы тауарлық несие рәсімдеуді ұсынған. Сенгіш адамдарды алдау арқылы ол дроповодтар мен дроптарды тартып, заңсыз жолмен алынған қаражатты қолма-қол қылған.

Қазіргі таңда қылмыстық істі Жетісу облыстық полиция департаментінің тәжірибелі мамандары тергеп жатыр. Өңір бойынша төрт жәбірленуші анықталды. Дегенмен тергеу жалғасуда, алаяқтық схемасының құрбандары Қазақстанның өзге аймақтарынан да әшкереленуі мүмкін.