2026 жылы Қазақстанда зейнетақы өседі

 

 el24.kz 2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда зейнетақы мөлшері 10 пайызға артады. Бұл туралы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі хабарлады.

Өсім барлық түрдегі зейнетақыға — базалық, жасына байланысты және жинақтаушы бөлікке қатысты болады.

Министрліктің мәліметінше, индексация нәтижесінде:

  • ең төменгі зейнетақы 104 645 теңгеге дейін,

  • ең жоғарысы 238 412 теңгеге дейін жетеді.

Базалық зейнетақының ең жоғарғы мөлшері де артады — 110%-дан 118%-ға дейін көтеріледі.

Қазіргі таңда зейнетке шығу жасы өзгеріссіз қалады: ерлер — 63 жас, әйелдер — 61 жас. Бұл норма 2028 жылға дейін күшінде болады.

Министрлік мәліметінше, зейнетақы жүйесін жетілдіру бағытында халықаралық тәжірибелер зерттеліп, қосымша ұсыныстар әзірленіп жатыр.

«2026 жылға арналған зейнетақы төлемдеріне жұмсалатын шығындар 2026–2028 жылдарға арналған республикалық бюджеттің жобасында қарастырылған. Қазір бұл жоба Мәжілісте талқылануда», – деп толықтырды министрлік.

Қымбатшылық пен төмен жалақы: Экономикалық талдау

 

el24.kz Қазіргі таңда көптеген отбасылар бағаның өсуі мен табыстың төмендігінен туындаған экономикалық қысымды сезінуде. Бұл құбылыс тек жеке проблема ғана емес, сонымен қатар ірі экономикалық факторлардың нәтижесі.
 
Еліміздегі қымбатшылықтың негізгі себептеріне тоқталайық.
 
Инфляцияның өсуі

 
Инфляция — тауарлар мен қызметтердің жалпы баға деңгейінің өсуі, ал ақшаның сатып алу қабілетінің төмендеуі. Бұл процеске бірнеше фактор әсер етеді:
 * Сыртқы экономикалық әсер: Әлемдік нарықтағы мұнай, азық-түлік және басқа да шикізат бағасының өсуі Қазақстан экономикасына тікелей әсер етеді. Біз көптеген тауарларды импорттаймыз, сондықтан шетелдегі бағаның өсуі бізде де бағаны көтереді.
 * Логистикалық қиындықтар: Пандемиядан кейін және геосаяси жағдайларға байланысты жеткізу тізбегіндегі бұзылыстар тауарлардың жеткізілуін қымбаттатып, олардың соңғы бағасына әсер етті.
 * Ішкі сұраныс: Егер халықтың қолындағы ақша көбейіп, өндіріс сол сұранысты қанағаттандыра алмаса, баға өседі. Кейбір жағдайда бюджеттік шығындардың өсуі де инфляцияға ықпал етеді.
Төмен жалақының себептері
Қымбатшылықпен қатар, жалақының баяу өсуі де негізгі мәселе. Бұл жағдайдың себептері:
 * Еңбек өнімділігінің төмендігі: Кейбір салаларда еңбек өнімділігінің төмен болуы қызметкерлердің жоғары жалақы алуына кедергі келтіреді. Себебі, жұмыс берушілер жұмыскерге оның өндірген құнынан артық жалақы төлей алмайды.
 * Жұмыс күшінің көптігі: Кейбір салаларда жұмысшылардың саны көп болғандықтан, жұмыс берушілер жалақыны өсіруге мәжбүр емес. Нарықтағы бәсекелестік төмен жалақы деңгейін сақтауға мүмкіндік береді.
 * Экономикалық құрылым: Қазақстан экономикасы шикізатқа бағытталғандықтан, өңдеу өнеркәсібі мен жоғары технологиялық секторлардың дамуы әлі де жеткіліксіз. Бұл салаларда жалақы әдетте жоғары болады.
 
Шешу жолдары:
Бұл күрделі мәселені шешу үшін жүйелі шаралар қажет.
 
* Инфляцияны тұрақтандыру: Ұлттық банк ақша-несие саясатын қатайтып, базалық мөлшерлемені көтеру арқылы инфляцияны тежеуі тиіс. Бұл халықтың қолындағы ақша мөлшерін азайтып, бағаны тұрақтандыруға көмектеседі.
 
 * Еңбек өнімділігін арттыру: Білім беру жүйесін жетілдіру, кәсіби біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру және инновацияларды енгізу арқылы еңбек өнімділігін көтеру қажет. Бұл жалақының өсуіне негіз болады.
 
 * Экономиканы әртараптандыру: Тек шикізатқа тәуелділікті азайтып, өндіріс және жоғары технологиялық салаларды дамыту қажет. Бұл жаңа жұмыс орындарын ашып, халықтың табысын арттырады.
 
Қымбатшылық пен төмен жалақы — халықтың әл-ауқатына тікелей әсер ететін күрделі мәселе. Оны шешу үшін мемлекет пен қоғам болып бірігіп, экономиканы тұрақтандыру және халықтың табысын арттыруға бағытталған кешенді шараларды жүзеге асыру маңызды.


 
 
 

Зейнетақы жинақтарын стоматологиялық қызметке пайдалану уақытша тоқтатылды

 

el24.kz хабарлайды. Қазақстанда Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы қаражатты (БЖЗҚ) стоматологиялық қызметке пайдалану мүмкіндігі 2025 жылғы 15 қыркүйектен бастап уақытша тоқтатылады. Бұл туралы ресми түрде «Отбасы банк» мәлімдеді.

Неге тоқтатылды?

Қаржылық мониторинг агенттігінің төрағасы Жанат Элимановтың айтуынша, тіс емдеу саласында заңсыздықтар анықталған. Атап айтқанда, жалған құжат рәсімдеу арқылы БЖЗҚ қаражатынан шамамен 200 миллиард теңге заңсыз шығарылған. Осы себепті мемлекет аталған бағыттағы өтінімдерді қабылдауды уақытша доғаруға шешім қабылдады.

Өтінімдерге қатысты не белгілі?

  • 15 қыркүйекке дейін берілген өтінімдер заңға сәйкес қаралып, өңделе береді.

  • 15 қыркүйектен кейін жаңа өтінім қабылдау тоқтайды.

  • Өтінім қабылдаудың қайта қашан басталатыны туралы қосымша хабарланатын болады.

Азаматтарға ескерту

Мамандар азаматтарға жалған стоматологиялық қызмет ұсынатын ұйымдардан сақ болуды ескертеді. Бұған дейін кейбір клиникалар қызмет көрсетпей-ақ, тек құжат рәсімдеп, зейнетақы қаражатын заңсыз иемденген жағдайлар тіркелген.

Зейнетақы жинақтарын емделуге пайдалану мүмкіндігі қоғамда үлкен сұранысқа ие болғанымен, бақылаудың әлсіздігінен теріс пайдалану орын алған. Ендігі мақсат — тәртіпті күшейту және шынайы медициналық қызметке қолжетімділікті қамтамасыз ету.

 

Қырғызстанда өлім жазасын қайтару бастамасы көтерілді

 

 Қырғызстан президенті Садыр Жапаров елде балаларға, әйелдерге және қыздарға қарсы жасалған аса ауыр қылмыстар үшін өлім жазасын қайта енгізуді тапсырды. Бұл жөнінде оның баспасөз қызметі ресми хабарлады- деп жазады el24.kz тілшісі.

Бастама 17 жастағы қыздың қатыгездікпен өлтірілуінен кейін жария етілді. Қоғамда үлкен резонанс туғызған бұл оқиға қылмыстық жаза шараларын күшейту қажеттігін көрсетті.

2007 жылы Қырғызстанда өлім жазасы заңмен жойылған, ал 2010 жылы ел БҰҰ-ның тиісті хаттамасын ратификациялаған болатын. Сондықтан жаңа заң жобасы қабылданса, Конституцияға да өзгерістер енгізу қажет болады.

Жаңа бастамаға сәйкес өлім жазасы балаларға жасалған зорлық-зомбылық, әйелдерді зорлап өлтіру және аса ауыр қылмыстарға қатысты қолданылуы мүмкін.

Махаббат неге ұзаққа бармайды?

 

 el24.kz Әрбір қарым-қатынас басында ерекше сезім мен түсіністікке толы болады. Алайда уақыт өте келе сол жылулық жоғалып, ер адамның көңілі суып кететін сәттер кездеседі. Мұның себебі көбіне әйел адамның байқамай жіберетін ұсақ мінез-құлықтарында жатыр.

1. Артық сын мен ескерту

Ер адам өзін үнемі сын астында сезінсе, ішкі сенімін жоғалтады. Әйелінің қолдауын, жылы сөзін естудің орнына тек кемшілігін көрсе, оның махаббаты біртіндеп суый бастайды.

2. Басқамен салыстыру

“Басқа ерлер әйеліне сыйлық алып береді”, “көршінің күйеуі үй шаруасына көмектеседі” деген сияқты салыстырулар ер адамның намысына тиеді. Ол өзін бағаланбаған, қажетсіз адам ретінде сезінуі мүмкін.

3. Суықтық пен немқұрайдылық

Махаббат тек сөзбен емес, жылы қарым-қатынас арқылы да сақталады. Егер әйел адам салқын, сезімсіз болып кетсе, ер адам өзін алыстатып, үнсіздікке көшеді.

4. Сенімсіздік пен бақылау

Телефонды тексеру, артық сұрақ қою, себепсіз қызғаныш – ер адамды шаршатады. Ол өзін сенімсіз ортада жүргендей сезінеді. Ал сенім жоғалған жерде махаббаттың ұзақ сақталуы қиын.

5. Рақмет айтпау және бағаламау

Күнделікті ұсақ істерге ризашылық білдірмеу – үлкен салқындық тудырады. “Рақмет” деген қарапайым сөздің өзі қарым-қатынасқа жылулық қосады.

Махаббат – үлкен күшті сезім. Бірақ оны сақтау үшін екеуінің де ниеті мен түсіністігі қажет. Ер адам өзін құрметтелген, бағаланған, сенім артылған адам ретінде сезінсе, ол ешқашан алыстамайды.

Маңғыстауда тағы бір әскери қызметкер  бензинге уланып қаза тапты

 

el24.kz Маңғыстау облысында мерзімді әскери қызмет атқарып жүрген сарбаз жанармай буынан улану салдарынан көз жұмды. Қайғылы оқиға 2025 жылдың 6 қазанында шекаралық бөлімшеде болған.

 

Оқиға қалай болған?

Алдын ала дерек бойынша, оқиға «Үстірт» шекара бекетінде тіркелген. Сағат шамамен 21:10 кезінде бөлімше бастығы капитан Асу К. сарбаз Еркебұлан Сағындыққа дизель генераторының радиаторын жуу үшін бензин алу жөнінде тапсырма берген.

Сарбаз жанармай сақтау орнына кіргеннен кейін біраз уақыттан соң есінен танып қалған. 21:20 шамасында бөлімнің электрик-дизелисі оның жатқан жерін тауып, алғашқы медициналық көмек көрсетуге тырысқан. Алайда барлық шаралар нәтиже бермей, сарбаз оқиға орнында көз жұмған.

Тергеу басталды

Қайғылы жағдайға байланысты Ақтау гарнизонының әскери полициясы ҚР Қылмыстық кодексінің 453-бабы – «Қызметтік міндеттерге салғырт қарау» – бойынша қылмыстық іс қозғаған.

Қазіргі уақытта тергеу амалдары жүріп жатыр. Қайғылы оқиғаға байланысты жауапты тұлғалардың әрекетіне баға берілмек.

Марқұм туралы мәлімет

Қаза болған сарбаз Еркебұлан Сағындық 2005 жылы Қызылорда қаласында дүниеге келген. 2025 жылдың көктемінде әскери қызметке шақырылған.

Ол Маңғыстау облысындағы шекара бөлімшесінде қызмет атқарып жүрген болатын.

Қауіпсіздік талаптары күшейтіле ме?

Бұл жағдай әскери бөлімдерде қауіпсіздік техникасын сақтау мәселесіне қатысты сұрақтар туғызды. Сарапшылардың пікірінше, жанармай және химиялық заттармен жұмыс істейтін сарбаздар арнайы нұсқаулықтар мен қауіпсіздік шараларын қатаң сақтауы тиіс.

Әскери бөлімдерде мұндай жағдайлардың қайталанбауы үшін жан-жақты тексеріс жүргізу және қызметкерлердің жауапкершілігін арттыру қажеттігі айтылуда.

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Өмірде не болмайды дейсіз… Адам сенгісіз әртүрлі оқиғалар орын алып жатады. Тағдырдың тарамыс жолдары талай жандарды тепкіге салады. Өмірде болған бір оқиға баяндап берейін. Әңгіме газет бетінде жарияланған. …

Әжемнің ауылында, бір отбасында анасы мен баласы тұрыпты. Жігіттің өзгелерден ерекшелігі, біріншіден гармонда керемет ойнайды, екіншіден летаргиялық ұйқыға жиі кетіп, апталап тіпті екі аптадай ұйықтайды екен. Анасы осыны білетіндіктен мұндайда қатты уайымға салынбайтын көрінеді.

Подробности
Категория: Проза

Ғани Әлихан

Болған оқиға ізімен...

Әрине ауылға келіп оқуымнан екі- үш күнге сұранып келдім деген соң көп жүре алмадым . Оның үстіне мен әкелген азын- аулақ ақшаны әкем алып Ордаға кетті . Қарап отырып баласын кім қаматсын , сорлылар зыр жүгіріп сергелдеңге түсті . Ағайын туыс жиналып қолдарындағы барын беріп жатты .

Подробности
Категория: Даңқ пен Дақпырт

28 маусым - баспасөз күніне орай " el24.kz" порталы үкіметтік емес ұйымдардың қолдауымен еліміздің бес бірдей аймағында сауалнама жүргізіп, аймақтардағы телеарналардағы танымал жүргізушілерді анықтады:

Подробности
Категория: Сырласу

Қайырлы күн, "Сырласу" клубы!

Жас болсам да, адамдардан қатты  көңілім қалды.  Биыл мектепті аяқтадым. Ел сияқты, тойлауға шамам жоқ. Ата-анамның жанын бір күн үшін ауыртқым келмеді. Тұрмысымыз мəз емес. Менен кейін алты сіңілім бар. Əкем ұлы болмаған соң көп ішеді.  Əкем ащы суға жақын болған соң бізді ауылда ешкім менсінбейді.  Менімен адамдармен дастархандас болып, өзіме мүсіркей қарағанын қаламадым. Сондықтан, мектеп  бітіру кешіне бармадым.

Подробности
Категория: Проза

Болған оқиға желісімен

Ғани Әлихан

Алматыдағы жоғарғы оқу орындарының біріне студент атанғанымды естіп жаным жай тапты . Бірақ , Айша Тұрманқызы пәлендей оқуға қабылданды деген справкадан басқа қолымда түк болмады . Тап осы күні біреу сенер біреу сенбес , мен сол оқу орныма бірде бір рет барып көрмеппін .

Подробности
Категория: Елең еткізер

Қазақстандық жігіттер өздеріне жар таңдауда көбінесе не мәселеге мән береді? Олар үшін қыздың пәк болуы, ажарлы, сымбатты, бойшаң, бай отбасынан шығуы маңызды ма? Осы жайында Newtimes.kz қазақстандық жігіттердің арасында сауалнама жүргізіп көрді.

Подробности
Категория: Проза

Болған оқиға желісімен

Ғани Әлихан

Жұмысының жөнді жүрмей жатқанын айтқан Мұрат бұл келгенде көп отырмады . Бар жоғы бір сағаттың ішінде қажетін бітіріп өз жөнімен кете барды . Төсегім үшін тастаған ақшасыда мардымсыз болып , бас аяғы бес мыңға жетпеді . Соңғы күндері осы Мұратты сайтан түртіп жүрген сияқты . Өйткені бұрынғыдай ынтасы байқалмайды . Сондай - ақ өлдім , күйдім , сүйдім деген сөзді де көп айтпайтын болды .

Подробности
Категория: Сырласу

  • Сәлеметсіздер ме, құрметті оқырман! Сіздерден сұрай-тұғын ақыл-кеңесім бар. Менің жеңгем бар. Үйімізге келін болып түскеніне бірнеше жылдың жүзі болды. Айтсам өзімізді мақтағандай боламын. Дегенмен, өтірік айтып не қылам, айтқанымның ешқайсысы жалған емес. 

    Осы уақытқа дейін жеңгемді сыйлап келдім. Үйді сықитып жуып, балаларын шомылдырып, бар ыдысты өзім жалтыратып жуып отырмын. Ал енесі, яғни менің анам нағыз алтын ене.

    Подробности
    Категория: Проза

    Болған оқиға желісімен...

    Ғани Әлихан

    Қазірше менің ең жақын құрбым бұл Мика деген қыз. Өзі Семей жақтан, алыс ауылдан келген қыз. Жас шамасы өзіммен түйдес құрдас, тіпті бір айда туыппыз.Тек оның менен үш - ақ күнге үлкендігі  бар. Осы екеуміздің етене араласып бастағанымызға бір айдың жүзі болды  Екеуміз Қазақстанның екі бұрышынан келсекте тезде танысып тіл табысып кеттік.

    Подробности
    Категория: Керек кеңес
    Мұндай қолайсыз жағдайға тап болған жан араларыңыздан міндетті түрде табыларына еш күмәнім жоқ. Әсіресе, қоғамдық орындарда киіміне сағыз жабыстырып алып, одан қалай «құтылудың» жолын таппай жататындар көп кездеседі. Ендеше, киімге жабысқан сағызды тазалаудың жолдарын қарастырып көрелік.

    Жалпы, сағызды киімнен тазалау үшін ол киімнің материалына, түр-түсіне, сапасына аса мән берген жөн. Мысалы, түсі оңып кететін маталарға сағыз жабысқан жағдайда ацетон немесе спирт, сондай-ақ ыстық суды да қолданбаған жөн.

    Подробности
    Категория: Сырласу
       Басындағы бақты кеш білетін адамның қашанғыдан бергі əдеті десем, артық айтқаным болмас. Менің де басымнан бір   сабақ болар жағдай өтті. Өзім екі құрсақ көтерген анамын.  Екеуі де ұл перзент. Сол екі ұлымды да ел  қатарлы өсіріп, екеуін де аяқтандырдым. Бірінші келінімді келген күннен ұната қоймадым. Өзі Ашхабадтың қазағы еді. Ауызындағы сөзін дұрыстап сөйлей алмайтын адам деп қарайтынмын, айтар сөзін суырып алатындай көретінмін. 

    Подробности
    Категория: Проза

    Болған оқиға желісімен

    Ғани Әлихан

    Барымды бойыма тағып, қымбат киімдерімді киіп өзім ойлаған күні темір жол вокзалына жеттім . Қалтамда жүз мың теңгеден көп қомақты ақшам бар. Ол күнгі жүз мың теңге дегенің осы күнгі миллионнан құдіретті ақша ғой. Ал жанымда сөмкемді көтеріп құрдай жорғалаған сомбалдай азамат Оралхан жүр. Тек, өкініштісі сол бұл жігіттің тап бүгін құшағын көруді құдай жазбады.

    Подробности
    Категория: Телеәлем
    М. Идаятқызы
    Аударма Мұсабеков Алмасқа арналады.

    Бəрінен жалыққанда,
    Жүрегім зарыққанда.
    Бал күнді сағынамын,
    қош деген бір-ақ таңда.

    Подробности
    Категория: Әлем жаңалықтары

    Үндістанда жаңадан отау құрған азамат жарымен бір апта тұрған соң ажырасуға арыз берді. Сол уақытқа дейін ол әйелінің түрін бояусыз көрмеген деп хабарлайды Lemurov.net сайтына сілтеме жасаған NUR.KZ.

    Үндістанда қалыптасқан дәстүр бойынша, жігітке қалыңдықты туыстары таңдап, тойда ол бетін орамалмен жауып алған. Оған қоса қалың бояудан да оның шын бейнесін көру мүмкін болмапты.

    1. Жарқанатпен дуа жасапты
    2. Түнгі Ханшайым(9- бөлім)
    3. Түнгі ханшайым(8- бөлім)
    4. Күйеуімді сағындым...