Бақтыгүл Ауданова

Әңгіме

- Қайтпай ма? Малды не қылады десейші, жанының амандығын ойламай ма?..

Анам баяғысынша шұбырта сөйлей жөнелді.

- Аға, оларды өлтіріп, өртеп кетіпті...

- Қалайша? Кім?

- Білмеймін, ауғандар ма, тәжіктер ме...

Ағам іштей күбірлеп бетін сипады.

- Ойбү-үй, жазған-ау, төрт баламен қызым енді қайтеді-і-і-ай... Әкем келеді деп күтіп жүрген шырақтарым-ау...

Анам дауыстап жоқтай жөнелді. Оған жеңгем басу айтып жатыр. Ағам екеуміз сыртқа шықтық.

- Қайтіп? Сен қалай аман қалып жүрсің?

Бақтыгүл Ауданова

Әңгіме

- Жоқ, олай ете алмаймын. Онда менен күдіктенуі мүмкін.

- Ол жағы да бар. Бәлесінен аулақ, алмай-ақ қой. Иесіне бұйырмаған ақша бізге опа берер дейсің бе? Құдай жолымызды оңғарсын.

Шынар түйіншегін көтеріп алдыма түсті. Екі күн жүріп Қорғантөбеге жеттік. Ақшамыз да азая бастады.

- Қаладағы орталық қонақүйге барыңдар, - деп кеңес берді шопыр жігіт. – қазір ол жерді босқындар паналаған. Ақшаларың болса тамақ та бар. Ол жерден қазақ ағайындарды да көргенмін. Мүмкін туыстарың шығар.

Бақтыгүл Ауданова
(Әңгіме)

 

– Алып кетті ме? Қораға бекер кірді. Одан да айдалаға қашу керек еді. Қойлар үркіп білдіріп қойды ғой.

Шынар жылап қалды. Оны бауырыма бастым.

– Аман болса келер,-дедім оны жұбатқансып.


– Қалай келеді? Ағам оны жақсы көретін еді, енді не істейміз?..

Мен бір қойды дырылдатып сүйреп келдім.

– Уақыт жоқ Шынар, пышақ алып кел. Таң атып келеді.

Шынар мал бауыздайтын үлкен пышақты алып шықты. Екеулеп сойып, амалдап тазалап алдық.

– Самаурынға от сала бер, балам,-деді кемпір маған сыбырлап. –Шынар екеуміз ішек-қарынды тазалап алайық.

Бақтыгүл Ауданова
(Әңгіме)

 – Иә. Оларға Қазақстан көмек береді екен деп естідім. Бізге де сондай көмек беретін басшылық болса ғой.Сіздер бізге қарағанда бақыттысыздар ғой...

– Ол жәрдем қашан болады әлі белгісіз. Шықпаған жаннан бір үміт деп солай қарай бара жатырмыз.

Алдымызға үлкен табақпен ет келді. Үй иесі де, келіншегі де суып қалған етке бір, бізге бір қарайды. Мен де мына таршылық заманда бұларға бұлай масыл болғанымызға іштей қынжылдым. Бірақ екі үйдің балалары да ештеңеге қарамай еттен соғып жатыр.

– Гоу, гоу,-деп қояды бір-біріне балалар қолдарын мылтық етіп «пақ» деп. Түсіндім. Сиырларын атып кеткен. Соның еті болса керек. Бәлкім арам өліп қалған шығар. Мейлі, оған қарайтын заман емес. Адамдар шөптің тамырын талғажау етіп отырған заманда не де болса ет қой дедім де асай бердім.

Бақтыгүл Ауданова
(Әңгіме)

 

– Дұрыс, солай болсын. Бірақ, жылы орнымыздан қозғалуға әлі ертерек сияқты.

– Бізге қолайы Шымкенттің төңірегі шығар. Жазы ыстық, қысы жылы. Халқы да еңбекқор. Өзіміз сияқты мақта егеді. Шаруаға да жайлы. Қазақылығы басым.

– Мына дастархан сарғайып қалды. Ас қайырайық, келіндер табақтарды алсын. Ал, әулием деп қолын жайды молда Хаким ешкімді күтпестен.

Осылай біздің үйдегі жиын тып-тыныш отырған қазақ ауылына бүлік салды.

– Әке,-дедім әлі де терең ойдан арыла алмай отырған әкеме қарап. –Садық атаның көшейік дегені несі? Қазақстанда онсыз да тыныш болмай тұр ғой...

– Көпті көрген кісі ғой, әлденені сезген шығар. Шынына келсем көшу жайы менің де ойымда жүрген. Бірақ... шешетін сендер...

Көктем шыға салысымен ауылдың екі-үш азаматы шалдардың аманатын арқалап Қазақстанға кетті. Ел көруге, жер көруге. Мүмкіндігі болса бір ауыл түгел бір жерге барып қоныстансақ деген ой жоқ емес. Бұл шалдардың арманы. Әрине, бірін-бірі қимайды ғой.