25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Сырласу

Қазақстандық әлеуметтік желі қолданушысы төсекте өзінің жігітін оның досымен қалай шатастырып алғанын айтып берді.

“Маған өте ауыр. Басымнан өткен жағдаймен бөліскім келеді. Мен жігітіммен екі жыл бірге тұрдым, бірге жұмыс істедік, достарымызбен кездесіп, болашаққа жоспарлар құрдық. Бір күні бәрі өзгеріп кетті.

Сол күні кешке жігітімнің достары келіп, оның жаңа көлігін жуды. Мен дастархан жайып, олармен біраз уақыт отырып, сосын ұйықтау үшін бөлмеме кеттім.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Австралияда мұсылман миллионер Али Банат 32 жасында көз жұмған еді. Оны жақсылығы мен қайырымдлығы әлі де ел есінде.

Сиднейде миллионердің қазасына мыңдаған адам келді. Әлі де Алидің жақсылығын айтып, еске алады.

29 жасына дейін Али Банат ғажап өмір сүрді. Қымбат көлік мініп, атақты дизайнерлердің киімін киді.

Подробности
Категория: Телеәлем

"Еуразия" Бірінші арнасының журналисті Асаубек Айымбетовтың телевизия мектебінің ашылуына орай 

"Эфирде  көрерменге сүйкімің болмаса, сөзің шекердей тəтті болмаса, эфирде көрермен  үшін қызмет жасай алмайсыз. Ал, эфирде көрермен үшін қызмет жасамай, көрермен  қалаулысы  атанбайсыз.  Көрермен үшін қызмет жасау  дегеніміз -көрерменді сүюден басталып, көрерменге əруақыт жақын болу. Осы қасиетті бойына сіңірген жанның  жас тілшілерге үйретері де мол"

Д. Топырак.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Алматы шетінде жол қозғалысы ережелері бұзған ондаған көліктен тұратын кортеж видеоға түсіп қалды, - деп хабарлайды Тengrinews.kz тілшісі. 

Кортежді куәгерлер видеоға түсіріп алған. Олардың айтуынша, бұл жағдай Құлжа тасжолында болған. Видео кадрларынан кортеждің өте баяу келе жатқанын, сондықтан көлік қозғалысының қиындағанын көруге болады. Сондай-ақ, кортеж жүргізушілерінің қарсы жолаққа шығып кетіп, бір-бірінің соңынан қуып келе жатқаны түсірілген. 

Подробности
Категория: Керек кеңес
 Зобтың бір атауы – «жемсау». Зоб ауруы қалқанша безінің ұлғаюынан пайда болады. Қалқанша безі адамдарда кеңірсіктің алдыңғы қабатында орналасқан. Қалқанша безінің ұлғаюы мойының жуандауына әкеледі. Зоб ауруына шалдыққан кезде, қалқанша безінің қызметі бұзылып, гормондары не аз, не көп мөлшерде бөлінеді. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Қазіргі таңда педофилді химиялық жолмен піштіруге бағытталған дайындық жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Түркістан облысы елімізде алғаш рет педофилді химиялық жолмен піштіруге дайындалып жатыр. Биыл қылмыскерлердің жыныстық қарым-қатынасқа деген құштарлығын басуға бағытталған шараларға жалпы 9,5 миллион теңге (27 мың доллар) бөлінді. 

Денсаулық сақтау министрі бір пациентті химиялық жолмен піштіруге орташа есеппен 125 мың теңге (350 доллар) жұмсайды. Медициналық сипаттағы химиялық жолмен піштіру шарасы сот шешімімен жүргізіледі. 2016 жылы мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев балалар құқығын қорғау мақсатында түзетулер енгізілген заңнамаға қол қойды. 

Подробности
Категория: Тылсым дүние

- Жаным, сен мені мәңгілік сүйесің бе?

- Әрине!

- Егер мен о дүниелік болсам да сүйесің бе?

 - Онда бұдан да қатты сүйетін болам! 

Подробности
Категория: Сырласу

Сәлеметсіздер ме, мен бір сырыммен бөліссем деймін.

Мен жетімдер үйінде өскенмін.Ата –анам жөнінде ештеңе білмеймін.15- жасыма толғанан бастап жұмыс жасап үйрендім.

Бір күні бір апайым,бір үйде жұмыс бар,барасың ба?-деді.Қуана келістім,ойымда ештеңе жоқ.Үйін тазалап, жуып бер,ақшасын береді деді.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Мэл есімді әйел өзінің күйеуінің жиі іс-сапарға апаталап жоғалып кететініне қатты қынжылғанын айтты. Марти үйге келе сала компьютерге жұмыс істеймін деп отырып алады екен. Ол күйеуінің басқа әйелі бар екенін ноутбуктегі кездейсоқ хабарламадан білген.

Подробности
Категория: Даңқ пен Дақпырт

1,5 жыл бойы жеке өмірін жұрттан жасыруға тырысқан Мөлдір Әуелбекова жақында құпияның бетін ашқан еді. Әнші күйеуі Арыстанмен әлдеқашан ажырасып кеткенін айтты. Мұны естіген жанкүйерлері әнші үшін алаңдаушылық білдірді, деп жазады Stan.kz тілшісі.

31 арнаның “Айта берсін” бағдарламасына сұхбат берген Әуелбекова бұрынғы жарының ұлы Салтайды іздемейтінін айтып, жылап қалды.

Подробности
Категория: Елең еткізер
Алматыда психологиялық ауруханадан қашып кеткен үш жасөспірім кешеден бері табылмай жатыр.

ҚазАқпарат жазғандай, 14 жастағы Маргарита Козлованы анасы дүйсенбі күні Абай мен Сейфуллин қиылысындағы республикалық психологиялық денсаулық орталығына жатқызған. Анасы Фаиманың айтуынша, қызының көзіне қос көріне бастаған. «Сәрсенбі кешкі 17:00 шамасында 13, 16, 14 жастағы жасөспірімдер ауруханадан қашып кеткен. Олардың қашып шыққан сәті сыртқы бақылау камераларына түсіп қалған. «Бірден полицияға хабар берілді. Буран экипажы келіп, деректі тіркеді. Содан бері үшінші тәулікке кетіп барады балалар табылмады. Қасындағы 13 және 16 жастағы бала мен қыз бұрын да қашып үйренген деп естідім. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Елбасы Ресей Президенті Владимир Путинмен телефон арқылы сөйлесті. 

Мемлекеттер басшылары өңірлік және халықаралық күн тәртібіндегі өзекті мәселелер жөнінде пікір алмасты, деп хабарлайды Ақорданың ресми сайты. 
 
Қазақстан Президенті Сирияда ИЛ-20 ұшағының апатқа ұшырауы салдарынан Ресей әскери қызметшілерінің қаза табуына байланысты Владимир Путинге көңіл айтты. 

Подробности
Категория: Мырс етер

Адамды түлен түртем десе демде екен, құрып кеткір, Әңкөш азанымен «кесей, Тәңкіш екеуміз отырмыз» деп звондағаны. Бастары қосылса әлемнің мәселесін шешпейтінін білем, көмейім бүлк ете қалды да, «қаз барам» дедім. 
Айтылған соң болды да, көп кешікпей жеттім, барсам, екеуінің екі жағында екі әйел, шалқып отыр жарықтықтар. 
- Қыздар танысып қойыңдар. Мынау біздің служагымыз, - деді Әңкөш. Сраз түсіндім, екеуі біраз жерге барып қалған.

Подробности
Категория: Керек кеңес

1 тәсіл

Түнгі мезгілде әр бәтеңкеңізге ас қасық ас содасынан сеуіп қойыңыз. Таңертең қағып, иістің жойылғанына қуанатын боласыз.

  1. Кей еркектің қылығы төбе шашыңды тік тұрғызардай
  2. Бейіт басындағы жұмбақ шал
  3. Денис Теннің өліміне қытысты күдіктілердің қамау мерзімі ұзартылды 
  4. Күйеуімді тастап кеткен көңілдесіне риза болдым