Күз

                                                                          МЫҚТЫБЕК   ОРАЗТАЙҰЛЫ

                                                                                Болған оқиға ізімен...

     Алматының жүз құбылатын ауа-райы бүгін де мінез көрсетіп тұр. Сіркіреген майда жаңбыр бөлшектері адамдардың көз алдында секунд сайын өсе түскендей, тамшылары іріленіп, кәдімгі ақ нөсерге айнала бастады. Жапырақтары селдіреген жүдеу ағаштардың жаздыкүнгідей мың бұралып, ырғалуға да шамасы келмей қалған. Тағдырдың талқысына ұшырағандай кейбір жапырақтар үзіліп түсіп, тамшымен араласып, ары қарай қалықтап, ағаштан ұзааа-а-ап барып жерге елеусіз ғана етпеттеп қонып жатты.

    Күздің мына әдемілігі мен қаталдығын тамашалап тұра беруге уақыт аз. Аялдамада мен секілді басына дейін оранып, қымтанып алған жолаушылар көп. Бәрі де көлік күтіп тұр. Аялдама деген уақытша ғана ықтасын ғой. Көлігің келсе бұл жерде бір сәт те тұрмайсың. Сел жауынға малшынған кең көшеден өтіп жатқан көліктерге қараумен-ақ, мына тентек құбылысты көз тойып тамашалауға мұршаң болмайды.

 

(Әзіл әңгіме)

Уәлиолла әр кез жаңа жыл қарсаңында тағдырын жүз сексен градусқа айналдырып жіберген сонау тышқан жылын еріксіз еске алады. Олай дейтініміз, сол күнгі оқиға бұл үшін басы қатты, аяғы тәтті болған бір хикая еді. Әйтеуір тағдыры алдымен қыл үстінде болып, соңы жайма шуақ өмірге ұласқанына ол мың тәубе дейді. Әйтпесе, әлі күнге ащы суға тойып алып, гәккулетіп жүрер ме еді, әлде келместің кемесіне мініп кете бара ма, кім білсін…

 Баяғыда ит пен мысықтай арбасқан ене мен келін бір үйде тұрады екен. Бір-бірін көргенде кірпідей жиырылып, түрпідей тиіседі екен. Келіннің берген асы мен сөйлеген сөзін былай қойғанда отырып-тұрғаны да кемпірдің жүйкесіне әбден тиіп болыпты. Отырса – опақ, тұрса – сопақ. Қысқасы, кең дүние тарының қауызындай тарылып, қажаса-қажаса екеуі де титықтап, тығырыққа тіреліпті. Күндердің күнінде құлағының құртын терген енесінен жауыр аттай қажыған келіннің ойына жамандық түсіпті. Күншілік жердегі елге танымал бір емшіге барып, кемпірден көрген қорлығын көз жасын сарқып отырып айтып, кемпірді өлтіретін дәрі жасап беруін өтініпті.

Түлкінің айласы

 

     Аспан айналып жерге түсердей ыстық.Бұл кезде дала қосындағы жер кепеге тығылады дихан біткен. Салқын түспей қыбыр етпейді бір жан.Әдетте осы уақытты  пайдаланып егіс алқабындағы жармаға кеп, бір түлкі күнде су ішеді,шомылады.Және дәл уақытында,кешікпейтінін  айтсаңызшы!

     Түлкі демекші оның құлпыратын кезі қарға аунағанда ғой,жарықтық. «Қарға аунаған түлкідей құлпырасың» дейтін  сөз  сонан  қалған.Ал көктем,жаз кезінде олардың  жүні ала құла,сабалақ-сабалақ.Дегенмен қоңы жақсы болса терісі  сыр бермейтіні де кездесіп жатады.

 (Әңгіме)

 ЖЕТКЕР ЖҮСІП

 

      Жаңбырбай жан ұшыра зулап келеді.Әншейінде ит тұмсығы батпайтын шеңгелді сайдың қақ ортасымен қақырата басып келеді,сояудай -соядай жиде тікенектері оның көйлек шалбарын емес, денесіндегі терілерін жұлып қалып жатқандай.Отқа оранған адамды атпен қуып ұстай алмай-тын.      

      Ал,мына жылан жұтқан, Жаңбырбайды дәл қазір тік ұшақпен қуып ұстау мүмкін емес.Бағыты ауылдағы медпункт, ойбайлап ұшып келеді. Оқиға былай болды.