25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Сырласу
   Сәлем "Сырласу" клубы !Әйел -қыздрға арналған осы клубтан талай адамның өмірімен танысып, сан түрлі соқпақты  тағдырлар жайлы  біліп жатамыз.Бәрі өмір ақиқаты.Басымызда болып жатқан жәйт.Біреу ішіндегі мұңын бөлісіп жеңілдесе, мен  шарасыздықтан жазып отырмын.
 
    Жеңгелеріме жыным ұстайды Атым - Индира. Қыз болған соң тұрмыс құрып,  ана болуды армандамайтын қыз жоқ-ау. Мен тағы қызы жиырма бестен асқан соң  жақтырмай қарайтын  отбасының қызымын. Жоғарғы білімім бар. Қазір, жұмысыма байланысты  Жетісайда тұрамын. Асыра айтқаным емес, қазақтың көрікті ,ерке қыздарының бірімін. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Синоптиктер елімізде күн суытып, күздің алғашқы айында қар жауатынын айтты, деп хабарлайды Stan.kz.ке сілтеме жасап el24.kz

Қазгидрометтің мәліметінше, елдің солтүстік, шығыс және орталық бөліктерінде түнде 1…6 градус нөлден жоғары, кей жерлерде 3 градусқа дейін аяз болады деп болжануда. Күндіз 8…16 градус жылы болады.

Подробности
Категория: Керек кеңес
Қазақ халқы төрт түліктің төресі деп төбесіне көтеретін жылқының қасиетін тауысып айту мүмкін емес. Ата-бабамыз еті мен сүті шипа жануарды бағалай білген.

Қазірде қазақ қана емес, көп ауруға ем саналатын жылқы етін дамыған Еуропа елдері де мойындап отыр. Шетелдік зерттеуші-дәрігерлер еттің ішіндегі ең пайдалысы – жылқының еті екендігін, жылқы майының адам организмінде ешқашан тұнбаға түспейтіндігін зерттеп білді. Олар жылқы етінің 17 түрлі ауруға ем болатындығын мойындады.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

The Lancet медициналық журналы жариялаған мəліметке сай, 2016 жылы Қытайда осы жаман əдеттің салдарынан 59 мың əйел мен 650 мың ер адам көз жұмған. 

Екінші орында — Үндістан. Ол мемлекетте 42 мың əйел мен 290 мың ер адам қайтыс болған. Ал рейтингтің үшінші орнында — Ресей. 2016 жылы 43 мың əйел мен 180 мың ер адам ішімдіктен қаза тапқан. 

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Біздің үйге қарама-қарсы тозығы жеткен, адам аяғы баспас өте ескі үй бар болатын. Кеш түсе бастағаннан-ақ түрлі дауыстар естілуші еді. Ауыл бұзықтарының ешбірі де түн бата бұл жерден кесе өтпейтін-ді. Әр нәрсенің өз ақиқаты бар емес пе?! Тұрғындардың ауыздан ауызға тараған тылсым оқиғасы көрші ауылдарға да жетіп үлгерген. Бірі сенсе енді бірі «жындының сандырағына» балайды. Мен де көрмеген соң, сенбестен мазақ қылып күлетінмін, тек мына жағдай орын алмағанда.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Қаланың біз тұратын шағын ауданында, тар көшенің шетіндегі биіктеу текшеде орналасқан, қарама-қарсы қозғалмастай етіп жерге қадалған, ағаш орындықтарына 5-6 адам еркін сиятын күмбез пішінді, төбесі ағаштармен қыйылыстыра жабылған шағын орын бар еді. Бұрын кімдер үшін жасалғаны қайдам, қазір алқаштар мен қаңғыбастардың меншікті мекені.

Бұл “күмбез” ішінде кімдер отырмады десеңізші, жасы да, жасамысы да, ері де, әйелі де, әйтеу өміріне наразылар осы бір аядай “мекеннен” пана тауып жүрді. Бір қызығы олар жыл құсындай көктем келіп, қыс түсе ғайып болатын. Солардың ішінде осы жерден жиы табылатыны қырықтың қырқасындағы, қараторы қазақ жігіт. Мен осы ауданға көшіп келгелі үш жылдан бері оны көріп жүрмін. Ал одан бұрын қанша жүргені бір Құдайға аян.

Подробности
Категория: Керек кеңес
Егістік жайлап өсіп тұрған күнбағыстың адам өмірінде пайдасы ұшан теңіз. Күнделікті асыңыздың әрін келтіретін де сол – күнбағыс майы. Онымен қоса дүкен сөресін толтырып шекілдеуіктер де тұр пісте шаққыңыз келсе. Ал бұл өсімдіктің адам денсаулығына тигізер пайдасы жөніндегі әңгіме өз алдына жеке тақырып. Сонымен зер салып көрейік, ол қандай аурулардың дауасы екен?

Мына жағдайларда күнбағыс өсімдігін қорықпай қолдануға болады:

Подробности
Категория: Сырласу

Қазір жасым 45-те. Бес баланың анасымын. Басынан бастайын. 9 жасымда түп нағашым (əйелі қайтыс болған) бала-шағасына сыймай біздің уйге келіп тұрды. Ата-анам жүректері кең кісілер. Ол кісілер ағалап, біздер аталап қарсы алдық. Бес ұлдың ішінде жалғыз қыз болғасын бір бөлмеде жалғыз жататынмын. Бір күні түнде төбемнен төнген нарседен шошып ояндым. Сөйтсем əлгі кісі екен. Қорыққаннан дыбысым шықпай үнім өшіп қалды. Ол бас салып мені сүйіп, үстіме шығып, екі аяғымның ортасына төгетінін төкті де кете барды. Жиіркеніштен лоқсып мен қала бердім. Кітап оқығанды жаным сүйетін. Жастығымның астындағы кітап парағымен сүртініппін, неге олай жасағанымды білмеймін.

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Әр пенденiң қиын сәтте қол ұшын созып демеу беріп, тiптi өмiрiн де құтқарып қалатын перiштесi болады екен. Сондай бiр тылсым күш менi де ажал аузынан аман алып қалған болатын.

Ол кезде бозбала жас кезім. Күн шықпай мені оятқан анам «Пески селосында тұратын әпкең алып кетіңдер деп қоңырау шалды, сен оны үйге алып кел», - деді. Менің жеңіл машинаммен досым екеуміз жолға шықтық. Пески селосы Есіл өзенінің арғы бетінде орналасқан қазіргі Ғ.Мүсірепов атындағы ауданның орталығы.

Подробности
Категория: Керек кеңес

Сарымсақ тағамға ерекше иіс, дәм беріп тұрады. Оның тәбетті ашатын қасиеті де бар. Алайда сарымсақты жеуге болмайтын кездер болады. Мұны есте ұстаған жөн. Қандай кезде немесе кімдерге сарымсақ жеуге болмайды?

1. Бүйрегі ауратын адамдарға
Сарымсақ құрамындағы токсинді элементтер бүйректің жұмысына кедергі келтіреді. Сол себепті бүйрек сарымсақтың өткірлігінен өз қызметін толық атқармайды.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Бір жарым жасар қыз бала қазір ауыр хәлде ес-түссіз ауруханада жатыр.

 Қытайдың Фучжоу қаласында телефонға үңілген әйел бір жарым минут бойы қызының бассейнде батып жатқанын байқамайды Бір жасар қызды туған күнінде анасы бассейнге апарады. 

Подробности
Категория: Сырласу

Студентпін. Соңғы курста. Инстаграмдағы парақшамда бір жігіт мені ұнатып қалғанын, кездескісі келетінін, тіпті мені сүйікті жары ретінде көргісі келетіні жөнінде майын тамыза керемет сөздер жазыпты. Рас, ол баламен бір-екі ай болды, тұрақты хат жазысып тұрамын.

Жекеме жиі шығып өз ойларын айтып жатады. Жап-жақсы доспыз. Көріспесек те, суреттегі түрі әдемі.

Осы Алматының жігіті. Жақсы бір жерде жұмыс істеймін дейді. Менің – соңғы курсым қалған, жігіт керек, тұрмысқа шығу керек.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Қазақстанда көліктердің бағасы көтеріліп кетуі мүмкін. Мамандардың айтуынша, құнның шарықтауы валюта бағамына тікелей байланысты болмақ. Бұл туралы kaz.altaynews.kz сайтына сілтеме жасаған NUR.KZхабарлайды.

"Меніңше, 2019 жылы көліктердің бағасы міндетті түрде көтеріледі. Ресми тіркелген алыпсатар мекемелердің барлығы утилизация жарнасының ықпалына жығылады" , – дейді "Меркур Авто" компаниясының менеджері Нұржан Марзумов.
Ал қазақстандық автокәсіп ассосациясының баспасөз хатшысы Ангелия Синева отандастарымызға көлікті қазір алып қою қажет екенін айтты.

Подробности
Категория: Жаңалықтар

– Білесің бе, мен ерте ме кеш пе сенімен жолығам?

– Ешқашанда, себебі мен тек қана елеспін. Ал, сен адамсың ғой.

– Қалайда кезігем!..

– Үміттенбе!..

  1. Әйелдердің өзге еркектердің құшағынан жылу іздеуіне не себеп?
  2. Сағадиев хиджаб киетін оқушыларға қатысты мәселеге нүкте қойды 
  3. Қызылордада мерезге шалдыққан мұғалімдер көп
  4. Райханның рухы