25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Бүгін

Ұлы Жеңіс мерекесі күні Талдықорған қаласындағы Тәуелсіздік көшесінің бойымен орталық алаңнан «Жастар» мәдени-демалыс саябағына дейін «Жаужүрек полк» колоннасымен жүріп өткен мыңнан астам талдықорғандық майдангерлерді құрметпен еске алды, - деп хабарлайды Алматы облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Подробности
Категория: Сырласу

Қайырлы күн,  сайт ұжымы!  Ішімдегіні шығару үшін сіздерден басқа ешкімді  таба алмадым.  Есімім - Закира. Жамбыл облысының тумасымын.  Жамбылда  жұмыс реті болмай, Алматыға келгелі - жеті жыл өтті.  Бар жерде жұмыс жасадым. Асхана қызметкерінен бастап, кеңсе қызметкеріне дейін. Алла берген төрт балам үшін кез-келген жұмысты жасаймын. Арланбаймын. Балаларымның тамағынан арам ас өткізбесем болды.

Сол соңғы қызметімдегі басшылықтың беті қалыңдау болды. Жұмысқа итше жегіп, табан ақы маңдай терімді  бермей қор қылды. 

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Арктикаға сапар шеккен экспедиция құрамындағы Андрей Головнёв Facebook әлеуметтік желісіндегі өзінің парақшасында Коль түбегінде ұшқышсыз ұшатын аппараттың көмегімен таңғажайып көріністі таспаға тартып алыпты: бұғылардың "биін". 

Солтүстікті мекендейтін жануарлардың бұлай істеуінің сыры неде? Осы сауалға бас қатырып, жауап іздеген екен. Дәлірегі, аталған әлеуметтік желідегі достарынан сауалдың жауабын күткен секілді.

Подробности
Категория: Керек кеңес

Ер азаматтың көңілін жаулау оңай шаруа емес. Ерекше қошеметке ие болып, таңдаңдыру үшін сұлу әрі тартымды болу қажет. Сізге ер адам қызыға қарауы үшін, ең алдымен ол сізге назар аударуы керек. Әрине, әрбір қыз -келіншектер өздігінше әдемі. Топ арасынан ерекшеленіп шығып, өзінізге ұнайтын жаннын назарын қалай аударсаңыз болады? Ерсі естілгенімен, дегенмен ер адам ең алдымен сыртқы сұлулыққа аса мән береді.

 Ең алдымен, қыздардын көркін келтіретін ол дене күтімі мен жүріс тұрысы. Сіздің күлкініз, киім киісіңіз, тіпті тұрысыңызға да еркек тарапынан назар аударылады.

Подробности
Категория: Сырласу

Нәзікжандылар жігіттерді әртүрлі топқа бөледі ғой, мысалы: "крутой", "карьерист", "симпот". Сол сияқты қазіргі уақытта қыздар арасында "женатый жігіт" деген махаббат термині пайда болған. Кез келген қыз-келіншектермен әңгімелесіп отырсаң, барлығының басында бір оқиға, бір сарынды әңгіме:

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Қытайдың шығысындағы Уань қаласының полицейлері 118 баланы асырап алған әйелді қамауға алды.

Ал балалар үйін жапты. Ли Лицзюань 1996 жылдан бастап балаларды асырап ала бастаған. 2007 жылы «Махаббат ауылы» атты балалар үйін ашты.

 
 Жергілікті БАҚ жүзден астам баланы тәрбиелеп, өсірген әйел туралы көп жазған. Соның арқасында Ли Лицзюань Қытайға танылған. 

Подробности
Категория: Сырласу

Айналайын, қарақтарым! Есімім - Гала. Ұзақ жылдар  ауруханада терапевт болып, елдің алғысын алған əйелмін. Қазақстанға Қырымнан  көшіп келгенбіз. Құдайға мың шүкір! Ауылдасым -ағайыным секілді. Өзі жақсы адамға қай жерде де бір кісілік орын болатынына күмəнім жоқ.   Он жеті жасымда осы топырақты бастым. Осы жақта келін болдым. "Əр жүректе бір арман болады "дегендей  жолдасым екеуміз бір перзентке зар болған бейбақтармыз. 

Подробности
Категория: Сырласу

Әйеліммен жастайымнан қосылдым.Осы уақытқа дейін арамызда, жәй ұрыс –керіс болса да,жанға тиер ренжісу болған емес.Балаларымыз әлі жас.Аяққа тұрып кеткен жоқ.Ал келіншегім ауру.Сауығуынан  күдер  үзген ол,маған үйлен дейтінді  шығарды.

-Уақытым аз қалды.Балаларымды жетілдіре алмай барамын.Көзіммен көріп,аманаттайын,үйленші- дейді.

Подробности
Категория: Даңқ пен Дақпырт

Танымал әнші Мәскеуден емделіп келгенде күйеуі оған басқа әйелді жүкті қылып қойғанын және соған үйленгісі келетінін айтыпты.

«Бір күні Мәскеуден келдім. Самат маған "сенің ақылың бар ғой" деп сөзді ар жақтан бастады. Мен «иә, ақылдымын» деп отырсам. «Оның аяғы ауыр» деді. Мен бірден «Онда үйлену керек» дедім. «Бала өмірге келеді» деген сөз менің жүрегімді қозғады. Менде еш реніш болмады.

Подробности
Категория: Мырс етер

Пернебай Бердалыұлы Сапаров

Қазақ шіркін ақыл айтпаса басы ауырады ғой, «Осы сен нағып ешкі асырамайсың?» деді көршім. «Ана сарайың соғұрлым бос тұр ғой». «Ана сарайым» ұзындығы үш, ені екі метр жаман там еді, о баста ешкі асырауға емес, көмір түсіруге сала салғам әшейін. Соны айтып ем, көршім екіленіп кетті, «соны да сөз деп тұрсың ба? Ешкінің пайдасы қандай екенін білесің бе өзі, қазақ атам есің кетсе ешкі жи деген, ешкі деген жарықтық жылына екі рет туады, кейбірі егізден табады, ары кетсе үш жылда байып шыға келесің»...

Подробности
Категория: Телеәлем

"Салмақ сөз"

Медине Гүлгүннің "Естелік" кітабынан

Аудармамды Əн ағам ,Бірімжанов Әнуарбек  Жәлелұлына арнадым

Мен елге ұқсамаймын. Мен ел секілді емеспін. Ағам десе, алты құрлықты жаяу кезіп кетуге бармын.  Аға деген сөз - ағасы жоқ жандар үшін ең қадірлі сөз.  Ағасы барлар ағаның тау тұлғасын көрсем деп,  мен секілді сəби шағынан қол жайып дұға  жасамағаны анық. Ағасы барлар қорғаны бар екенін кейде біліп, кейде білмейді де. Өмірдің заңы болар, зобалаң жылдармен балалығым тұстас келіп, мен ешкімді ағалай алмадым.  Ішімде өлмеген бір арман қалды, ащы аңсар тұншықты.

Подробности
Категория: Керек кеңес

Қазақстан Республикасы Президентінің Халықаралық «Болашақ» бағдарламасы бойынша стипендия иегері, Психологтардың Қазақ Ассоциация мүшесі, «Жан шуағы» психологиялық орталығының директоры,психолог-практик Елшібаева Күлмаш Ғалымжанқызы

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

КХДР лидері Ким Чен Ын өзінің жұбайы Ри Сол Чжуды фотоға түсірмекші болған фотографты итеріп жіберген. Бұл туралы The Mirror хабарлайды. Оқиға КХДР лидерінің Оңтүстік Кореяға ресми сапары барысында, Ким Чен Ын жұбайын Оңтүстік Корея президентіне таныстырмақшы болғанда орын алған. 

Подробности
Категория: Мырс етер

Пернебай Бердалыұлы Сапар

-Суретке түсейік,- деді әкем.
Бүгінгінің жастарына ертегі, ол кезде суретке түсу біз үшін кішігірім мереке, бойжетіп қалған әпкелеріміз үшін әжептеуір дайындық еді. Шешеміз сандықтан «қыдырғанда киетін» киімдерімізді шығарады. Қыры сынбаған су жаңа киімді киюдің өзі кәдімгідей қуаныш. Әпкелеріміз қазанға су жылытып бізді жуындырудан бастайды. Бетіміз обалы не керек, бір жуғанда-ақ реттеліп, түр жинап қаламыз, ал енді, ала жаздай тәпішке көрмеген аяқты жуу дегеніңіз барып тұрған азаптың азабы еді.

  1. Әкемнің екінші әйелі бар...
  2. Қазақстанда түнгі тыныштықты бұзғандарға қандай айыппұл салынады
  3. ҮРКЕК КЕРІМ (әңгіме)
  4. «Күзетшілер қыздарға ие бола алмады». Ернар Айдар Өзбекстанды бір шулатты (видео)