25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Ғибратты әңгімелер

Бұрынғы өткен заманда бір патша болған екен. Оның әрбір тәртібін халқы екі етпей уақытымен орындап тұрады екен. Бір күні бұл патша: «Менің әрқашан халық пайдасына еткен әмірім орнына нақпа-нақ келіп тұрады және халқым да мені жақсы көреді. Сондықтан да мен олардың пайдасын ойлаймын. Енді мен осы халқыма зиянды бір әмір таратайын. Халқым тыңдап, орнына келтірер ме екен? Жоқ, келтірмес пе екен?» - деп ойлап уәзірлеріне: 
- Халыққа тегіс хабарландырыңдар: «Ешкім басына пайда қылмасын!» - деп, әмір қылады. Бұдан соң уәзірлер бұл әмірді халыққа естіртіп болып, патшаға: 

Подробности
Категория: Бүгін

Бүгін Талдықорғандағы Тіл сарайында Алматы облыстық қоғамдық кеңестің отырысы өтіп, онда облыс әкімі Амандық Баталов кеңес мүшелерінің алдында 2017 жылы атқарылған жұмыстардың қорытындысы туралы есеп берді, - деп хабарлайды Алматы облысы әкімінің баспасөз қызметі.

2017 жылдың қорытындылары жайлы баяндаған облыс әкімі А. Баталов 2017 жылы облыстың барлық негізгі әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштері табысты іске асырылғанын атап өтті. Экономика өсімі 2,7%-ды (РК – 104%) құрап, меншікті кіріс 24%-ға өскен. 527 млрд. теңге инвестиция тартылды, 26 мыңнан астам жұмыс орны құрылып, жұмыссыздық деңгейі 4,7%-ға (ҚР – 4,9%) төмендеген. Өнеркәсіпте өндіріс көлемі 2,9% өсіммен 750 млрд. теңгеден асты.

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Мен дуа, магия дегенге мүлдем сенбейтінмін. Адамдардың өздерінің сол туралы қорқынышы, ойы сондай ой қалыптастыруға себеп болады деп ойлайтынмын. Алайда жақыннан бастап, дуаның бар екеніне, адамдардың бастарын дуамен айналдыруға, тіпті дуалап ауру қылуға болатынына көзім жете бастады. Қазір дуадан өлердей қорқамын. 

Подробности
Категория: Сырласу

Зейнеб Расулқызы

 

"Артур менің  ылғи бір əркетіме жиі  кейістік білдіреді. Артур ұғына алмайды.  Ол - адамдармен қоштаса алмауым. Доспен, бауырмен, əріптеспен қоштаса алмаймын. Араласқан адамдарымнан бірден  алшақтай алмаймын.  Əрбір адам - əрбір үн үшін, əрбір жылы сөз үшін мен күресемін. Дос болып қалу үшін барымды аямаймын. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Томск қаласының тұрғыны Дмитрий Баранов Кемероводағы «Зимняя вишня» сауда орталығында болған өртте бүкіл отбасын жоғалтты. Сол күнгі алапат өртте оның бесінші және бірінші сыныпта оқып жүрген Артем және Арина атты балалары, анасы, әпкесі және жиені қайтыс болды.

Бұл туралы Московский комсомолец хабарлады, деп жазады Stan.kz ақпараттық агенттігі.

Мектеп демалысы басталғаннан кейін  Дмитрий балаларын ертіп Кемеровоға кеткен. Онда балалардың анасы мен павлодарлық әжесі Марина Баранова да барған.

Подробности
Категория: Керек кеңес

* Күніне кем дегенде 10-30 минут серуендеңіз. 

* Күніне кем дегенде 10 минут тыныштықта болыңыз. 

* Жеті сағаттан кем ұйықтамаңыз. 

* Кітапты көп оқыңыз. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

   Алматыда ерлі-зайыптылардың төсектегі салқындығын жою үшін өзге жұбайлардың жұбымен төсек қатынасына түсу сәнге айналып барады. Жас жұбайлар бірнеше сағатқа ауысып, бұл қызмет үшін 90 мың теңге төлейді екен. Бұл туралы желіде танымал үш баланың анасы Әлия өзінің Instagram парақшасында жазды деп хабарлайды NUR.KZ.

Подробности
Категория: Керек кеңес

1. Ашу мен ыза ақымақтықтың белгісі. Сондықтан ашуланған адамға дауыс көтерудің орнына өзіңіз бір мезгіл дамыл табыңыз. Ренжісіп оны да өзіңізді де қинамаңыз. Өткен істі қайта қалпына келтіре алмайтындықтан оның болашақта қайталанбауы үшін әрекет жасаңыз. Ашық әрі әңгіме көмектесуі керек. 

2. «Айтылмаған сөзге сен өзің қожасың, ал айтылған сөзге сен өзің құлсың» деп айтқандай, қандай жағдай болмасын, іште бүгіліп, келіп тұрған сөздерді айтпай, сабыр сақтаған жөн. Ашумен айтылған ауыр сөздер, уақыр өтіп, ұмытылып кетеді. Бір сәттік сабырсыздықтан сақтанып, оның сан жылдық салдармен күресудің қажеті жоқ. 

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Бұл бала кезімде болған уақиға еді, - деді Еркін,- мен ол кезде тоғыз жастамын. Әпкем 8 классты бітіріп, педучилищеге оқуға түсемін деген соң үй іші оған келісімін берді.

«Ендеше, ертең педучилищеге барып емтихан тапсыратын күнім, жаныма бауырымды серік қылып ала кетейін» дегенге, анам қарсы болған жоқ. Мен де: «қаланы көремін, балмұздақ жеймін» деп қуанып қалдым. Таңата қалаға баратын дайын көлікпен Көкшетау қаласына жеттік.

Подробности
Категория: Елең еткізер

   Ақтөбе облысы Ойыл ауданы Ақшатау ауылының тұрғыны,төрт баланың анасы Мәдина Нұрмағамбетова Наурыз мерекесі күні Нива көлігін бір өзі сүйреді.

    Тақалы етігімен ерлік көрсеткен балабақша тәрбиешісінің ісі көпшілікті таңқалдырды. Ақтөбе облысының шалғай ауылында тұратын Мәдина Нұрмағамбетова балабақшада тәрбиеші болып жұмыс істейді. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Алматы облысында 36 жастағы әйелді зорлап, артынша өлтірген азғын 26 жылға сотталды.

  Марқұм әйелдің  артында 6 жастағы қызы қалды. Алматы облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралған істе, айыпталушының бұған дейін тонау және ұрлық қылмыстары бойынша сотталғаны  анықталды. Облыстық ІІД баспасөз қызметінің мәліметінше, жалғыз басты әйелді айуандықпен өлтірген  азғын 35 жаста, Алматы қаласының  тұрғыны.  

Подробности
Категория: Керек кеңес

Қаңтар. Бұл айда ең төзімді әйелдер дүниеге келеді. Ер мінезді болып келеді. Басындағы мәселені ешкімге айтпай, өзі шешеді. Тамақ пісіргенді жаны сүйеді. Ал, үй жинағанды ұнатпайды. 

Ақпан. Бұл айда қырсық әрі ауыр мінезді әйелдер дүниеге келеді. Өте ашулы болғанымен, өзіндік төзімділігі де бар. Олар қиындықтан қорықпай, тез шешім қабылдайды. Алайда, бұл шешімі әр кезде дұрыс бола бермейді. Тез ренжіседі және кек сақтағыш. Адамдармен жақсы тіл табысады, сондықтан жұмыс жағынан жолы болғыш. Кішкентай сәбилерді жақсы көреді. 

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

 

   Аустралиядағы Тевантин қаласының тұрғындары жыланды тірідей жеп қойған кукабараны видеоға түсіріп алған.

    Уильям Уотсонның айтуынша, оның үйінің ауласынан біртүрлі дыбыстар шыққан. Мұнан кейін ол дуалда жыланды тірідей жеп отырған құсты көріпті. 

Подробности
Категория: Спорт жаңалықтары

 

Қазақстандық боксшы Арман Рысбек (2-0, 1КО) кәсіпқой рингтегі үшінші жекпе-жегін өткізді. 

Арман Рысбектің қарсыласы «Чудо» (Maravilla) деген атпен танымал болған 27 жастағы аргентиналық Хонатан Эзекиель Агирремен болды. Қазақстандық боксшы Агиррені нокдаунға жіберіп, кейін нокаутқа түсірді, осылайша кәсіпқой рингтегі үшінші жеңісіне қол жеткізді. 
  1. «Жалаңаш қыздарды билетіп қойды». Мейрамбек кімге ренжулі?
  2. Тырнағына қарап таны 
  3. ШЫҒЫС ЖҰЛДЫЗ-ЖОРАМАЛЫ
  4. Маңғыстауда мұғалімге қатысты қылмыстық іс қозғалды