el24.kz Қазақстанда алғашқы атом электр станциясын салу жобасы нақты кезеңге өтті. Үкіметаралық келіссөздер нәтижесінде ресейлік «Росатом» мемлекеттік корпорациясы АЭС салу бойынша ресми түрде бас мердігер ретінде таңдалды. Бұл туралы 14 маусым күні бірнеше халықаралық ақпарат агенттіктері мен ҚР Атом энергиясы агенттігі растаған ресми мәліметтерге сілтеме жасады.
Қайда салынады?
АЭС Алматы облысы, Балқаш көлінің жағасындағы Үлкен ауылында бой көтермек. Бұл аймақ бұрыннан сараланып, геологиялық және экологиялық тұрғыда қауіпсіз деп танылған.
Қандай технология қолданылады?
«Росатом» Қазақстанға "3+" буынды заманауи ВВЭР-1200 реакторын ұсынады. Мұндай қондырғы:
- Қауіпсіздік деңгейі жоғары,
- Энергия тиімділігі күшті,
- Ресейде, Түркияда, Мысырда сәтті қолданылып жатқан үлгі.
Жобада екі реактор орнатылады. Жалпы қуаты 2,4 гигаваттты құрайды. Бұл — Қазақстанның қазіргі энергия қажеттілігінің шамамен 18–20%-ын жаба алады.
Халықаралық әріптестер туралы не белгілі?
Жобаның екінші кезеңінде Қытайдың CNNC компаниясы да АЭС салуға қатысуы мүмкін. Сонымен қатар, Францияның EDF және Кореяның KHNP секілді компаниялар да өз ұсыныстарын берген, алайда негізгі келісім «Росатоммен» жасалды.
Қаржыландыру және меншік мәселесі
АЭС құрылысы Ресейдің экспорттық қаржыландыру бағдарламасы аясында жүзеге асуы мүмкін. Дегенмен, ресми мәлімдемелерге сәйкес:
- Станция Қазақстанның меншігінде болады;
- Оны пайдалану, бақылау, қызмет көрсету толық отандық мамандардың қолында болады;
- Қазақстан тарапы уран шикізатын өзі ұсынады.
Қауіпсіздік пен жауапкершілік
Үкімет өкілдері мен Атом агенттігі бұл жобаның халықаралық қауіпсіздік стандарттарына толық сәйкес жүргізілетінін айтты. Экологиялық, радиациялық және әлеуметтік әсерге қатысты сараптамалар жүргізілуде. Сонымен қатар, Үлкен ауылындағы халықпен түсіндіру жұмыстары жалғасып жатыр.
Қашан іске қосылады?
- 2025 жылы: жобалық-сметалық құжаттар, инфрақұрылым дайындығы.
- 2026–2032 жылдары: құрылыс кезеңі.
- 2035 жылы: алғашқы ток өндіру жоспарда тұр.
Халық пікірі ескерілді ме?
2024 жылы өткізілген қоғамдық тыңдаулар мен ашық талқылауларда халық пікірі қарастырылды. Экологтар мен қоғам белсенділері де тартылған. Үкімет өкілдері АЭС – елдің энергия қауіпсіздігі мен көміртексіз болашаққа бағытталған маңызды қадам екенін баса айтты.
