2025 жылғы қыркүйектегі Ай тұтылуы: ғалымдар не дейді?

 

el24.kz 7–8 қыркүйек түнінде әлем жұртшылығы сирек кездесетін табиғи құбылыстың куәсі болды – Айдың толық тұтылуы. Бұл кезде Ай Жердің көлеңкесіне толығымен еніп, аспанда қып-қызыл түске боялды. Халық арасында мұндай көрініс ежелден «қанды Ай» деп аталған.

Алайда қазіргі ғылым мұның ешқандай жамандық нышаны емес екенін дәлелдеп отыр. Ғалымдардың айтуынша, бұл – Жер атмосферасы мен Күн сәулесінің табиғи әсерінен туындайтын қалыпты астрономиялық құбылыс.

Ай неліктен қызыл түске боялады?

NASA зерттеушілерінің түсіндіруінше, Ай тұтылғанда ол мүлде қараңғыланып кетпейді. Оның себебі:

  • Күн сәулелері Жер атмосферасы арқылы өткенде толқын ұзындығы қысқа көк жарық шашырап кетеді;

  • Ал қызыл және қызғылт толқындар атмосфера арқылы өтеді де, Ай бетіне жетіп, оны қып-қызыл түске бояйды.

Бұл құбылысты Рэлей шашырауы (Rayleigh scattering) деп атайды. Дәл осы құбылыс күннің батар шағындағы қызыл түсін де түсіндіреді.

2025 жылғы тұтылудың ерекшелігі

  • Бұл жолғы толық тұтылу фазасы 82 минутқа созылды. Астрономдар мұны соңғы онжылдықтағы ең ұзақ толық лунарлық тұтылулардың бірі деп бағалауда.

  • Жалпы құбылыстың ұзақтығы – шамамен 5,5 сағат.

  • Қызыл Айды Азия, Африка, Еуропа және Австралияның көптеген елдері көре алды. Қазақстан аумағынан да айқын байқалды.

Ғалымдар не дейді?

  • NASA: Ай тұтылулары – толық қауіпсіз құбылыс. Оларды арнайы құралсыз, жай көзбен көруге болады.

  • National Geographic: Бұл құбылыс астрономдарға Жер атмосферасының шаң мен газ құрамын зерттеуге мүмкіндік береді. Айдың қызыл реңкі атмосферадағы шаң мен аэрозольдердің мөлшеріне тікелей байланысты.

  • Еуропалық Оңтүстік Обсерватория (ESO): Айдың тұтылу кезіндегі түсін зерттеу арқылы ғалымдар климаттық өзгерістер мен жанартаулардың әсерін де бақылай алады.

Тарихи түсініктер

Ежелгі дәуірлерде халықтар Айдың қызыл түске боялуын жамандықтың белгісі деп түсіндірген. Мысалы:

  • Қазақ халқы: «Ай тұтылса, соғыс не жұт болады» деп қорыққан.

  • Қытайда: Айды айдаһар жұтып қойды деп сенген.

  • Еуропада: мұндай құбылысты апаттың хабаршысы деп білген.

Бүгінде ғылым мұндай түсініктерді жоққа шығарып, Ай тұтылуын тек табиғи астрономиялық цикл деп түсіндіреді.

Келесі тұтылулар

NASA кестесіне сәйкес:

  • 2026 жылғы 3 наурызда тағы бір толық Ай тұтылуы болады;

  • 2025 жылғы қыркүйектегі тұтылу – Қазақстанда жақсы көрінетін ең есте қаларлық құбылыстардың бірі болып қалмақ.

2025 жылғы қыркүйектегі қызыл Ай тұтылуы – табиғаттың ғажайып көрінісі ғана емес, ғылым үшін де құнды зерттеу нысаны. Ол Жер атмосферасының жай-күйін бақылауға мүмкіндік береді.

Халық аңыздарында бұл құбылыс үреймен қабылданса да, қазіргі ғалымдар үшін ол – қорқыныш емес, ғажайып әрі қалыпты астрономиялық құбылыс.

1 қыркүйектен бастап айыппұлдың орнына қоғамдық жұмыс енгізіледі

 

el24.kz  Қазақстанда 2025 жылдың 1 қыркүйегінен бастап әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін айыппұлдың орнына қоғамдық жұмыс тағайындау тәжірибесі енгізіледі. Бұл өзгеріс қайталанатын және қоғамдық тәртіпке елеулі зиян келтіретін құқық бұзушылықтарға қатысты қолданылады.

Жаңа жаза кімдерге қолданылады

Ішкі істер министрлігінің мәліметінше, қоғамдық жұмыс мына жағдайларда тағайындалуы мүмкін:

Жол қозғалысы ережесін бір жыл ішінде бірнеше рет бұзу;
Экстрен қызмет көліктеріне жол бермеу фактісін қайта қайталау;
Жаяу жүргіншілердің жол ережесін өрескел бұзып, зардап келтіруі;
Қоғамдық орындарда қайта-қайта ішімдік ішу, мас күйінде жүру;
Ұсақ бұзақылық және қоғамдық тыныштықты бұзу.

Жаза көлемі

Құқық бұзушылықтың түріне қарай қоғамдық жұмыс көлемі 12 сағаттан 100 сағатқа дейін белгіленеді. Мысалы, экстрен қызмет көліктеріне жол бермеген жүргізушіге 40 АЕК (шамамен 157 мың теңге) айыппұлдың орнына 20 сағат қоғамдық жұмыс берілуі мүмкін.

Мақсат – тәртіпті күшейту

Министрлік өкілдері бұл шараның мақсаты – айыппұл төлеу мүмкіндігі жоқ адамдарды қатаң жазалау емес, қайта оларды қоғамдық жұмыс арқылы жауапкершілікке тарту екенін атап өтті. Қоғамдық жұмыс арнайы белгісі бар киімде, тұрғындар көретін орындарда атқарылады.

Теріс қылықтың алдын алу құралы

Жаңа жаза түрі құқық бұзушылық деңгейін төмендетіп, азаматтардың тәртіпке бағынуына әсер етеді деп күтілуде. Қоғамдық жұмыс жазасын орындамаған жағдайда, ол әкімшілік қамауға ауыстырылуы мүмкін.

Зейнетақы жинақтарын стоматологиялық қызметке пайдалану уақытша тоқтатылды

 

el24.kz хабарлайды. Қазақстанда Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы қаражатты (БЖЗҚ) стоматологиялық қызметке пайдалану мүмкіндігі 2025 жылғы 15 қыркүйектен бастап уақытша тоқтатылады. Бұл туралы ресми түрде «Отбасы банк» мәлімдеді.

Неге тоқтатылды?

Қаржылық мониторинг агенттігінің төрағасы Жанат Элимановтың айтуынша, тіс емдеу саласында заңсыздықтар анықталған. Атап айтқанда, жалған құжат рәсімдеу арқылы БЖЗҚ қаражатынан шамамен 200 миллиард теңге заңсыз шығарылған. Осы себепті мемлекет аталған бағыттағы өтінімдерді қабылдауды уақытша доғаруға шешім қабылдады.

Өтінімдерге қатысты не белгілі?

  • 15 қыркүйекке дейін берілген өтінімдер заңға сәйкес қаралып, өңделе береді.

  • 15 қыркүйектен кейін жаңа өтінім қабылдау тоқтайды.

  • Өтінім қабылдаудың қайта қашан басталатыны туралы қосымша хабарланатын болады.

Азаматтарға ескерту

Мамандар азаматтарға жалған стоматологиялық қызмет ұсынатын ұйымдардан сақ болуды ескертеді. Бұған дейін кейбір клиникалар қызмет көрсетпей-ақ, тек құжат рәсімдеп, зейнетақы қаражатын заңсыз иемденген жағдайлар тіркелген.

Зейнетақы жинақтарын емделуге пайдалану мүмкіндігі қоғамда үлкен сұранысқа ие болғанымен, бақылаудың әлсіздігінен теріс пайдалану орын алған. Ендігі мақсат — тәртіпті күшейту және шынайы медициналық қызметке қолжетімділікті қамтамасыз ету.

 

8-қыркүйекте Президент Қазақстан халқына жолдау жасайды

 

el24.kz 8 қыркүйекте Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына жолдау жасайды. Бұл — мемлекет басшысының сегізінші жолдауы.

Оны Парламент палаталарының бірлескен отырысында жариялайды. Мұны Президенттің баспасөз хатшысы Руслан Желдібай хабарлады.

Лудомания қасіреті: құмар ойынан қанша қазақстандық жапа шегуде?

 

Қазақстанда құмар ойынға тәуелділік – күн сайын мыңдаған адамның тағдырын тәлкекке түсіріп отырған әлеуметтік дерт. Ойынның шырмауына түскендер тек қаржысынан ғана емес, отбасынан, денсаулығынан, кейде тіпті өмірінен айрылуда. el24.kz тілшісі осы орайда сараптама жүргізіп, зерттеу жасады.

Ажырасулардың себебі – ойынқұмарлық

Ресми статистикада ажырасудың нақты себептері ашылмайды. Дегенмен, депутаттар мен мамандардың айтуынша, елімізде ажырасулардың 40 пайызына дейін құмар ойын тікелей әсер етуі мүмкін. Бұл мәлімет ресми бекітілмесе де, қоғамдағы ахуалды көрсетіп отыр.

Суицид деректері алаңдатады

2024 жылдың қаңтар-шілде айларында Қазақстанда 2,1 мыңнан астам адам өз-өзіне қол жұмсаған. Оның қаншасы лудомания құрбаны екені бөлек көрсетілмейді. Кей ақпарат көздерінде «құмар ойынның кесірінен жыл сайын жүздеген адам суицид жасайды» деген деректер айтылады, бірақ ресми растауы жоқ.

350 мыңнан астам қазақстандық ойын тұзағында

Әртүрлі ашық дереккөздерге сенсек, елде 350 мыңнан 1 миллионға дейін адам құмар ойыннан зардап шегуде. Тек 2024 жылдың өзінде 130 мыңнан астам азамат eGov мобильді қосымшасы арқылы өздерін құмар ойындарға қатысудан ерікті түрде шектеген. Бұл – мәселенің қаншалықты ауқымды екенін айқын дәлелдейді.

Экономикалық айналым – 1 триллион теңгеден асады

Ойын бизнесінің жылдық қаржылық айналымы 1 триллион теңгеден астам деп бағалануда. Бұл бір жағынан саланың табысын көрсетсе, екінші жағынан – қоғамға түсіп жатқан ауыртпалықтың көлемін білдіреді.

Қорытынды

Лудомания – тек жеке адамның емес, бүкіл қоғамның қасіреті. Қаржыдан айырғанмен қоймай, отбасыларды ажыратуда, адамдарды тығырыққа тіреп, кейде өмірімен қоштасуға итермелеуде.

Көмек керек болса – хабарласыңыз!
111 – Ұлттық сенім телефоны (балалар мен жастарға арналған)
112 – Шұғыл қызметтер нөмірі
eGov mobile арқылы – құмар ойындарға қатысуды 6 айдан 10 жылға дейін ерікті түрде шектеу қызметі қолжетімді

Қазақстандықтардың есепшоттарына кибершабуыл жасаған күдікті ұсталды

 

Қазақстандықтардың есепшоттарына кибершабуыл жасаған күдікті ұсталды, - деп хабарлайды el24.kz  тілішісі Polisia.kz.ке сілтеме жасап.

Жетісу облысында полиция  қызметкерлері облыстық прокуратурамен бірлесіп киберқылмыстың алдын алу бағытындағы жұмыстарын күшейтуде.

Жүргізілген жедел-іздестіру шараларының нәтижесінде интернет-алаяқтық арқылы азаматтардың есепшоттарынан ұрланған қаржыны қолма-қол ақшаға айналдыруға қатысы бар ұйымдастырушы қолға түсті.

Тәртіп сақшылары Алматы қаласының 23 жастағы тұрғынын ұстады. Ол Қазақстан аумағында жасалған бірқатар қылмыстарға қатысы бар деген күдікке ілінді. Тінту барысында күдіктіден iPhone 16 Pro ұялы телефоны, BMW X7 автокөлігі және шетелдік байланыс операторларына тиесілі төрт SIM-карта тәркіленді.

Тергеу мәліметінше, күдікті OLX платформасында жалған хабарландырулар орналастырып, азаматтарға банк арқылы тауарлық несие рәсімдеуді ұсынған. Сенгіш адамдарды алдау арқылы ол дроповодтар мен дроптарды тартып, заңсыз жолмен алынған қаражатты қолма-қол қылған.

Қазіргі таңда қылмыстық істі Жетісу облыстық полиция департаментінің тәжірибелі мамандары тергеп жатыр. Өңір бойынша төрт жәбірленуші анықталды. Дегенмен тергеу жалғасуда, алаяқтық схемасының құрбандары Қазақстанның өзге аймақтарынан да әшкереленуі мүмкін.

 

 

Подробности
Категория: Риясыз әңгіме
Есеева Гүлназ Мырзашқызы 
 
1962 жылы 6 желтоқсанда Түркістан облысы, Түлкібас ауданы Дауан ауылында дүниеге келген. 1986 жылы  Алматы мемлекеттік медицина институтын емдеу ісі мамандығы бойынша біткерген. Түлкібас аудандық емханасында   34 жыл бойы қызмет етіп келеді. 2000 жылы емханада бөлім меңгерушісі болып бекітілген. 

Подробности
Категория: Проза

Бақтыгүл Ауданова

(Хикаят)

Мәңгі құмда қалғандар

Асанбайды Садықбек көлігімен аудан орталығына әкелді де автобусқа салып жіберді. Туып өскен ауылы «Қойлыққа» екі күнде жетті. Бұрынғыдан да тозып кетіпті. Әктелмеген дуалдардың көленкесінде ойнап жүрген балалар бұған таңырқай қарайды. Өзі тұрған көшеге бұрылды. Өз үйін көрді де жүрегі шымырлап кетті.

Үйінің есік терезелері жоқ, есекқора болып кеткендей. Көше бойлап жүре берді. Бейтаныс қонақтың кім екенін білгісі келгендей адамдар үйлерінен шығып тесіле қарайды. Әбірей болғанда қара көзілдірікті мұны ешкім танымаған сынайлы. Бұл көбісін танып келеді. Анау есек арбамен шөп алып келе жатқан Йулдаш ақсақал. Әлі тірі екен.

Подробности
Категория: Проза

Бақтыгүл Ауданова

(Хикаят)

Мәңгі құмда қалғандар

Қарашаның суық желі шөп біткеннің басын дірілдетіп тұрған. Күндегідейден ерте тұрған Садықбек киіз үйдің сықырлауық есігін ашып сыртқа беттеді. Күн әлі көтерілмепті. Күншығыс жақ жаңа ғана қызарып келеді. Күзгі суық денеді қариды. «Малды енді қораға қамау керек екен-ау» деп ойлады іштей Садықбек. Асанбай да тонып қалған шығар-ау. Үй артынан Асанбайдың жөтелген даусы шықты. Сәл күн суытса осы жөтелі ұстайды. Өкпесі кеткен болар. Қысымен күрк-күрк жөтелден өзбекі шапаны селкілдеп жүреді.

– Асанбай тонып қалған жоқсың ба? – деді Садықбек үй айналып.

– Ә, суық түсіп келеді. Қыс жақындады ғой.

Подробности
Категория: Проза

Бақтыгүл Ауданова

(Хикаят)

Болашақсыз бала шақ

 Садықбек үй жанында құмда ойнап жүрген үш баланың қасына барды. Кеше шешелері кеткенде «енді келмейді» деп жылап жүр еді, енді мүлде ұмытқандай үшеуі де құмды сызып ойнап жүр.

– Не істеп жатырсыңдар? – деп сұрады Садықбек оларға сәл қызықтап қарап тұрып.

– Жазу жазып жатырмыз, - деді үлкені Азат қолындағы таяқшамен жерді шимайлай түсіп.

– Қане, қандай әріп білесің, жазшы, – деді қызыға.

Азат борпылдақ құмның бетіне ұзын сызықша сызды да басына кішкентай дөңгелек салды.

– Бұл қандай әріп?

– А!

Подробности
Категория: Сырласу

Ерланмен қайнымның тойында таныстық. Қалыңдық жағынан жекжаттардың бірі. Жанында толықша келген, қысқа шашты әйелі болды. Тойда билеп жүріп, ара-арасында сөйлесіп үлгеріп, арамыздан бір ұшқын шарпып өтті.

Бір аптадан соң күндіз кездестік. Пәтерді жалға алып, аптасына бір рет кездесетін болдық. Бірде бұл жүрісімді күйеуім біліп қала жаздады. Ерлан хабарлама жазған еді, соны оқып отыр едім, күйеуім біреумен «смс» жазысып жүрсің бе, деп бас салғаны. Ауа-райы туралы кепті деп зорға құтылдым.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

 Ұлыбританияда гей-жұп суррогат ананың көмегімен сәбилі болды.


Оған екі азаматтың да ұрығы салынған. Саймон мен Грэм сәбилі болғысы келіп, суррогат ананың қызметіне жүгінген. Нәтижесінде олар әйелге 12 млн теңгеден аса ақша төлепті, деп хабарлайды stan.kz

Подробности
Категория: Проза

Бақтыгүл  Ауданова

(хикаят)

 Садаған өрілген қамшысын қонышына қыстырып үйге кіргенде:

– Мамам енді келмейді, бізді тастап кетті-і-і.. – деп жылап отырған үшеуге көзі түсті. Жаңа ғана босанғалы кеткен қол астындағы қойшысының әйелінің еріп келген балалары. Үлкені Азат биыл бесінші сынып оқуы керек. Екіншісі қыз, Әйгерім, үшінші сыныпқа барса керек-ті. Кішісі Данияр да жеті жастан асып отыр.

Алғаш інісінің үйінде көргенде-ақ ұнатпап еді осы әйелді. Қойшыларға тамақ істеп, тезек илеп жүрген екен. Көп өтпей-ақ көш жердегі мұның шопанымен танысып, көңіл қосып, мұның отарына келіп алған. Сөзі сұйықтау, әрі бала-шағасы шұбырған әйелге іші жылымап еді. Бірақ, іштей аяп келісім берген. Екеуін қосып тынған. Өтірік қосып сөйлейтіні болмаса, іске тыңдырымды әйел екен.

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Берік Ерболатұлы түсінде Мұхаммед пайғамбар аян беріп, бақсылық жолға түскенін айтады. Медицина емін таба алмаған ауыр дертінен айыққан ол 2012 жылдан бері адам емдеп келеді.

Түсінде пайғамбар аян беріп, емшілік жолмен жүру керек деп ескерткелі бері Берік Ерболатұлы күнде түске дейін кісі қарап келеді. Түркістан облысы Сарыағаш ауданына қарасты Жылға ауылының тұрғыны ем үшін бірде-бір дәрілік шөп немесе медициналық препараттарды қолданбайтынымен ерекшеленеді. Дертіне дауа іздеп келген адамдарды аспаптардың көмегімен емдейді. Емшілік еткен төрт жылдың ішінде талай адамды ауруынан құлан-таза айықтырғанын айтады.

Подробности
Категория: Проза

Бақтыгүл  Ауданова

Жазбай таныдым. Айсұлу. Сәл ғана әбіржігені болмаса, сол баяғыдай сұлу.

– Айсұлу! – дедім оны тоқтатпақ болып. Жан-жағына алақ-жұлақ қарады да бауырындағы баласын қыса түсіп жүрісін тездетті.
– Айсұлу!..
Ол кетіп барады. Тоқтар емес. Бейне бір ұрлық жасап қойған адамдай. Ізінен жүгіріп жетіп бардым да иығына қолымды салдым.
– Неге тоқтамайсың? Мені таныдың ба? Ол әлденеден қорыққан жанарымен маған ұзақ қарады.
– Танымадың ба? Мен...
– Таныдым, – деді ол. – Енді таныдым.

Подробности
Категория: Керек кеңес
 
Тырнақтарыңызға қарап, бауыр, өкпе, жүрек ауруларын айқын аңғаруға болады. Тырнағыңыз не сыр жасырғанын білгіңіз келсе, назар салыңыз.

Біле білген адамға тырнақтың «хал-ахуалы» оның денсаулығынан хабар береді. Тырнақтағы ақ ноқаттар, тегіс емес болуы және сарғыштануы – әлдеқандай аурудың белгісін білдіреді.

1. Сүреңсіз тырнақтар

Өте сүреңсіз тырнақ қабаты кей жағдайларда қауіпті ауруларды білдіреді.  Мысалы: қан аздық, жүрек ауруы, бауыр ауруы сүреңі қашқан тырнақтар арқылы белгі береді. Сонымен қатар, тырнақтың үстіңгі қабатының сүреңсіз реңі тамақтанудың жеткіліксіздігін аңғартады.

Подробности
Категория: Проза
 
 Бақтыгүл Ауданова
Әңгіме

Жұмысқа жаңадан кіріскені сол мұның келуін күтіп тұрғандай-ақ тексеру деген басып салды. Мұндайды, әрине көп ауыртпалық мұның мойнына түсері анық. Ұжымдағы ең кішісі де осы. Оның үстіне жаңадан келген. 
– Әй, бала ананы әкел. 
– Әй, бала мына құжатты тауып кел. 
– Әй, бала, түскі тамақтың қамын жасаңдар... 
«Қазақтың кішісі болғанша, күшігі бол» деп осындайда айтса керек-ті. Бірақ, оған өкпелеп жатқан бұл жоқ. Қалай қарай бұйрық түссе, солай қарай зырлай жөнеледі. Басшылықтың көңілінен шығуы керек қой.

Подробности
Категория: Жаңалықтар

Ол медициналық көмек те алып үлгермеген.

Ерлі-зайыптылар С және М қарт әжені өз пәтерінде ұрып-соғып, кейін төсегіне апарып жатқыза салған. Артынша келіні енесінің бас жағында тұрып дұға оқыған. 
 
Ал, ер адам анасын бар салмағымен тізесімен басып тұрған. Соған қарағанда ерлі-зайыптылар теріс ағымды ұстанған болу керек. «Бұл соққы марқұмның ауыр жарақат алуына әкеп соқтырған. Ол көп кешікпей қайтыс болды», – дейді бұл істі қараған судья Гүлнар Байтұрова. 

Подробности
Категория: Ғибратты әңгімелер

Құрметті мұсылман бауырлар Stan.kz ақпараттық агенттігі сіздерге дұға жасау туралы және дұғаның қай уақытта тез қабыл болатыны жайлы мәлімет ұсынады.

Дұға жасау тәртібі

– Бар ықылыңызды дұғаға аударыңыз. Және өзіңіздің Жаратушымен сөйлесетініңізді естен шығармаңыз. Сондай-ақ, осы уақытта жүрегіңіздің дұғамен бірге екеніне көз жеткізіңіз.

Подробности
Категория: Проза

 

Гүлбақыт  Ауданова
(хикая)

Гүлжанның қызғанатынындай бар ғой. Күләштің бұған ғашық болғаны рас. Ол кезде бала еді ғой. Екеуі де. Күләш сегізінші сыныпта оқитын. Бұл онда еді. Қарақаттай көздері мұны көргенде жарқырап кететін. Бір жарқ етіп төмен қарай қоятын. Екі беті албырап қып-қызыл болып шыға келетін. Бұл да ес-түссіз болмаса да сол ұяң қызды ұнататын. Тек бірде туғандай болып жүрген інісі Нұрғабыл жігіттік бар сырын ақтарған.

Аға деп, дос деп... Содан кейін бәрінің быт-шыты шықты. Сол күні-ақ жүрегіндегісін жұлып інісіне сыйлап кеткенді. Күләшті көзіне ілмейтін болды. Көзге ілмеуге мәжбүр болды. Оның бәрі балалық еді ғой. Сол жылдармен қалып қойды. Қазір құдай сақтасын Күләшқа деген арам ойы жоқ. Жоқ, жоқ, құдай сақтасын. Келін ретінде сыйлайды. Басқа келіндері бір төбе, Күләш бір төбе. Өзінің адамгершілігімен ол бұл дәрежеге жеткен. Бұл үшін ғана емес, бүкіл ағайын үшін солай. Елдің бәрі солай дейді. Нұрғабыл бағы жанған жігіт қой. Қане, бұл да елге осындай келін сыйлай алғанда. Айжанды да осы Күләшқа ұқсатып ғашық болған шығар. Жарқ етіп бір қарап, артынан екі беті албырап қызғылттана қалатыны ұқсайтын. Ол да бұған бұйырмады. Жолы болмайтын жігіт шығар.

  1. Құда баламен көңілдес болған келіншектің әңгімесі
  2. Полицей 27 жастағы қызды таксиден түсіріп, көлігінде зорлаған
  3. ҚЫЗҒАНЫШТЫҢ ҚЫЗЫЛ ОТЫ ЖАРҒА ЖЫҚҚАН КЕЛІНШЕК (4- бөлім)
  4. Қыста суға түсетін адамдардың ағзасында қандай өзгеріс болады – дәрігерден кеңес