25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Керек кеңес

Көптеген адам ашуын дер кезінде билей алмағандықтан, жақындарын ренжітіп алады. Ашушаңдық қоғаммен қарым-қатынасыңызға зиянын тигізуі мүмкін. Сол себепті оны билеудің жолдарын жадыңызда сақтаңыз. 

1. Егер біреу сізді ызаландырса, ашу бойыңызды билеп алмайынша бөлмеден шығып кетіңіз. Эмоцияны билеу кез келгеннің қолынан келеді, сондықтан «ашуға берілдім» деген сөз бос сылтау. Ауыр сөздерді айтып тастамау үшін жүйкеңізді тоздыратын адамнан алыс кетіңіз. 

Подробности
Категория: Керек кеңес

Соңғы жылдары денсаулығым сыр беріп, қан қысымым көтеріліп жүрген болатын. Ал, дәрігерлер болса, қан қысымым не себепті көтерілгенін анықтай алмады. Тіпті, оны төмендетуге де шамасы келмеді. Бұл аздай, соңғы рет ауруханаға барғанымда қос аяғым бірдей ұйып, қимыл-қозғалыссыз қалдым. Дәрігерлер тағы да дертімнің дауасын таппады. Содан кейін емші Динара Орынтайқызы жайлы естідім. Көзінің рентгені бар әйелдің емшілік қасиеті қатты таңдандырды. Үйіне арнайы іздеп бардым.

Подробности
Категория: Сырласу

Қазақстанда көрігі қызып тұрған медициналық нарықтың бірі — қыздық салдыру. Ғылыми тілмен ол гименопластика деп аталады. Осыдан ақша тауып жүрген дәрігерлер мамыр айын асыға күтеді екен. Себебі қыздық салдыру той басталатын кез — мамырдан бастап қараша айына дейін жалғасады.

Иә, қыздар қыздық салдыруға той алдында жүгіреді екен. Қыздық пердесін тігіп беріп жүрген дәрігерлердің айтуынша, өз қызметіне жүгінетіндер көбіне Шымкент, Тараз, жалпы оңтүстіктің арулары болып келеді деп жазды Esil.media.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Мәнерлеп сырғанаушы Денис Тенге қастандық жасады деген күдікпен ұсталған Нұралы Қиясов пен Арман Құдайбергеновтың берген түсініктемелері бір-біріне қайшы келуде.

Бұған дейін Нұрлан Қиясов «Денис Тенді ұрмадым, пышақ салмадым, жәй ғана қарап тұрдым» деп мәлімдеген болатын. 

Подробности
Категория: Сырласу

Мен тұрмыс құрғанға дейін бір жігітті құлай сүйдім. Бірақ біздің арамыздағы махаббат ұзаққа созылмады. Қазір ойлап отырсам, «қыздардың өзі сүю – соры ғана» демекші, ол жігітті мен сүйгенмен ол мені бағаламаған екен. Өзім сүйген жаннан көңілім қалған соң көп ойланбай өзімді сүйген жанның етегінен ұстап кете бардым. Мен бүгін «Алаш айнасындағы» «Отбасы – ошақ қасы» айдарына өзімнің отбасылық өмірім жайлы жазуға бел будым.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Запорожье қаласының қақ ортасындағы отбасына арналған жағажайда еркек пен әйел демалушылардың көзінше жыныстық қатынасқа түсті.

Жақын маңдағы адамдар бұл көрініске не істерін білмей сасып қалса, ал жас жұп айналасындағы демалушыларды елең қылмаған. Украинаның Запорожье қаласындағы орталық жағажайға бүкіл қала жұрты келіп демалады. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Интернет үстемдік құрған заманда бірнеше минутта-ақ шенеуніктердің жасырған құпиясы жария болып, танымал адамдардың ешкімге көрсеткісі келмеген суреттері желіні шарлап кетеді.

Қазақстанда күн сайын мыңдаған суретке "лүпіл" басылып, ол сурет сақталып, тағы да мыңдаған адамның арасында таралып жатады. Бірақ, сол файлдар кейбір ауыр қылмыстардың ең басты айғағы да болып жүр.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Ақтауда бұрынғы КВН ойыншысы Данияр Әлібаевты пышақтап өлтірген үш күдікті де қамауға алынды.

Бұл туралы Маңғыстау облыстық ІІД-нің баспасөз қызметі хабарлады, деп жазады Stan.kz ақпараттық агенттігі lada.kz-ке сілтеп.

«Бұл іске қатысты “кісі өлтіру” бабы бойынша алдын ала тергеу жүргізілуде. Күдіктілер ұсталып, сот-медициналық сараптама тағайындалды. Үш күдікті де Ақтау қаласының тұрғындары», – деп хабарлады Маңғыстау облыстық ІІД баспасөз қызметі.

Подробности
Категория: Бүгін
София Марсель 
Аударма Денис Теннің рухына арналады
 
Қу дүниеге арбалып,
өтірікпен жан бағып.
Жиіркеніш сыйлап жүрекке,
өтер пенде сандалып.
Ұрлыққа əбден дəнігіп,
дүниеге кеткен табынып.

Подробности
Категория: Сырласу
Қоғамда тоқал болсаң үлде мен бүлдеге ораласың деген түісінік қалыптасқан. Осындай пікірмен отбасылы еркекпен көңіл жарастырып, кейін опық жегендер баршылық. Солардың бірі Алина. Алинаның бастан өткерген сұмдық жағдайы жас қыздарға сабақ болады деген үмітпен, оның comode.kz-ке берген сұхбатын назарларыңызға ұсынып отырмыз.
Есімім Алина. Өткен өмірімді еске алғым келмейді. Алайда жас қыздар біреудің екінші әйелі болмауы үшін сабақ болар деген мақсатпен бастан өткергенімді айтып берейін.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Алматылықтар 21 шілде күні сағат тоғыздан бастап, “Балуан Шолақ” атындағы спорт сарайының алдына Олимпиаданың қола жүлдегері Денис Тенді шығарып салуға жиналды. Адамдардың денсаулығы нашарлап, кішкентай балалардың мазасы қашты. Бұл туралы Stan.kz ақпараттық агенттігі хабарлайды.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Тележүргізуші эфир кезінде Денис Теннің қазасы жайлы айтам деп көз жасына ерік берді.

“Атамекен” бизнес арнасының жүргізушісі Денистің қазасын хабарлау барысында көз жасына ерік берді. Ол сөзін аяқтай алмай, эфирде аздаған кідіріс болды. Әрі қарай кадр сыртындағы мәтінді оқыды. Алайда даусы дірілдеп, толқи отыра оқыды. Эфирден Денисті еске алуға келген тұрғындар жайлы сюжет берілді.

Подробности
Категория: Бүгін

Қазақстандық белгілі мәнерлеп сырғанаушы Денис Тенді өлтірді деген күдікпен ұсталғандардың біріне қатысты кейбір мәліметтер анықталды.

ҚР ІІМ-нің баспасөз қызметі күдіктілердің бірі ұсталып, уақытша ұстау изоляторына қамалғанын мәлім еткен болатын. Күдікті, 1994 жылы Жамбыл облысында туған Нұралы Қиясов өзінің жасаған қылмысын мойындады.

Анықталғандай, Меркі ауылында туған 24 жастағы Нұралы Қиясовты 2017 жылы құқық қорғау органдары үш рет жауапқа тартқан. 

Подробности
Категория: Елең еткізер

Денис Тен соңғы рет тамақтанған мейрамхананың қожайыны көп нәрсеге өкінетінін айтып, қатты қайғырып кешірім сұрады.

"Әлі де сене алмаймын. Бейнематериалды қайта-қайта қарап, шынымды айтсам, бұл болмағандай, Дениспен қайта кездесетін сияқты болып отырмын. Ол өмірінің соңғы сағатында өте көңілді болды, айналасына жайдырлы қарап, күн сәулесіндей нұрланып отырды, ол бізге де жігер берді", - деп жазды Instagram желісіне rus_libirry.  

  1. Жоқтау
  2. Көлік сатып алушылар сақ болуы керек: 800-ден астам көлік заңға сай емес
  3. Өткен күндер оралмайды өлген күн!
  4. Анам күйеуімді қуып жіберді...