Жан мен тәннің байланысы: аурудың түпкі себебі – санада ма?

 

 el24.kz Адам денсаулығы тек дәрі-дәрмек пен тамаққа ғана емес, ішкі жан күйіне де тікелей байланысты. Соңғы жылдары ғалымдар мен рухани ұстаздар аурудың көпшілігі санадағы теріс ойлар мен эмоциялардан туындайтынын жиі айтып жүр.

Біз әдетте ауруды сыртқы себептерден іздейміз: суық тиді, шаршадық, дұрыс тамақтанбадық дейміз. Ал шын мәнінде, адамның ой-санасы мен ішкі күйі денеге тікелей әсер етеді.

Қорқыныш, реніш, ашу, кінә сияқты эмоциялар энергия деңгейінде бұғаттар тудырып, белгілі бір ағзада сырқаттың пайда болуына себеп болады.

Мысалы, ұзақ уақыт ренішті ұстаған адамда бауыр мен өттің жұмысы бұзылады, ал қорқынышта өмір сүретіндерде бүйрек әлсірейді дейді шығыс медицинасы. Ал сүйіспеншілік пен ризашылық сезімі, керісінше, жасушаларға өмір қуатын береді.

Көптеген рухани ұстаздар «ауру – жанның белгі беру тәсілі» дейді. Яғни дене ауырғанда, ол бізге «тоқта, өзіңе қара, ішкі дүниеңді тазартып ал» деп ескертеді. Бұл тұрғыда адам аурумен күресіп емес, оны түсініп қабылдауы керек.

Ғылыми тұрғыдан да эмоция мен дененің байланысы дәлелденген. Стресстік гормондар (кортизол, адреналин) ұзақ уақыт бойы жоғары деңгейде болса, иммунитет төмендеп, созылмалы аурулар пайда болады.

Сондықтан денсаулықты сақтаудың басты шарты – жанның тыныштығы. Кешірім, ризашылық, өз-өзіне деген махаббат – ең жақсы ем.

 

Қазақстанда АИ-92 бензині мен дизель отынының бағасын көтеруге мораторий енгізілді

 

  el24.kz 2025 жылдың 16 қазанынан бастап Қазақстан Үкіметі АИ-92 маркалы бензин мен дизель отынының бағасын көтеруге мораторий жариялады. Бұл шешім елдегі баға тұрақтылығын сақтау және инфляцияны тежеу мақсатында қабылданды.

Энергетика министрлігі мен Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне өңірлерде жанармай бағасын бақылау және заңсыз баға өсіміне жол бермеу тапсырылды. Сонымен қатар, ішкі нарықты үздіксіз отынмен қамтамасыз ету міндеті жүктелді.

 Мораторий не үшін енгізілді

Үкіметтің ресми түсіндіруінше, бұл шешім инфляцияны төмендету және халықтың әлеуметтік жағдайын қорғау үшін қабылданған.

Соңғы айларда мұнай мен отын бағасының әлемдік нарықта құбылуы ішкі нарыққа да әсер ете бастаған. Сондықтан мемлекет бағаның негізсіз өсуіне уақытша шектеу қоюды жөн көрді.

Мораторий тек АИ-92 маркалы бензин мен дизельге қатысты, өйткені бұл екі отын түрі халық арасында ең кең қолданылатын және стратегиялық маңызы бар өнімдер қатарына жатады.

 

  

 

Хайп қуған блогерлер шектен шықты: Мәжіліс депутатынан ұсыныс

 

 el24.kz Соңғы уақытта әлеуметтік желілерде қоғамды дүрліктіретін, тіпті қорқыныш туғызатын бейнероликтер көбейді. Әсіресе «пранк» форматындағы видеоларда азаматтардың намысына тиіп, психологиялық соққы келтіретін көріністер жиіледі.

Мәселен, елордалық блогерлердің бірі достарымен бірге жеделсатыда адамдарды әдейі қорқытып, бейнежазба түсірген. Ал Алматыда жас блогерлер аула сыпырушыларға қоқыс лақтырып, мазақ еткен видео таратқан. Мұндай әрекеттер қоғамда наразылық туғызды.

Осыған байланысты Мәжіліс депутаты Нартай Арайбұлы өрескел пранк жасаушыларды жазаға тарту мәселесін көтерді.

«Адамдарды әдейі үркітіп, олардың психикасына әсер ететін мұндай бейнероликтер қоғамда агрессияны күшейтеді. Еркіндік пен жауапкершілік қатар жүруі керек. Блогерлік атақ қуалау ешкімнің намысына тиіп, қауіпсіздігіне қатер төндіруге себеп болмауы тиіс», – деді депутат.

Халық қалаулысының пікірінше, мұндай контенттерді әзірлейтін блогерлерге қатысты заңнаманы күшейту қажет. Қазір мұндай істер Әкімшілік кодекстің 434-бабымен («Ұсақ бұзақылық») немесе Қылмыстық кодекстің 293-бабымен («Бұзақылық») қаралуы мүмкін.

Депутаттың ұсынысы – қоғамдық қауіп төндіретін пранктерге арнайы бап енгізу, яғни әлеуметтік желі арқылы үрей тудыруды жеке құқықбұзушылық ретінде тану.

«Көру санын арттыру үшін елдің зәресін алу — өнер де, ерлік те емес. Мұндай контенттер қоғамның моральдық деңгейін төмендетеді. Әр блогер жариялайтын материалы үшін заң алдында жауап беруі тиіс», – деді Нартай Арайбұлы.

Қазір Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі блогерлердің қызметін заңмен реттеу жөніндегі түзетулерді әзірлеп жатыр. Егер ұсыныстар қолдау тапса, пранк арқылы жұрттың психикасына әсер ететін бейнелерге нақты жаза қарастырылмақ.

 

Қазақстанда көлік әкелуге жаңа шектеулер енгізілді

 

  el24.kz 20 қазаннан бастап Қазақстанда жеке пайдалану мақсатында көлік құралдарын сырттан әкелуге қатысты жаңа шектеулер күшіне енеді. Бұл өзгерістер Еуразиялық экономикалық комиссия кеңесінің (ЕЭК) 2025 жылғы 23 мамырдағы №45 шешіміне сәйкес қабылданған.

Жаңа талаптарға сай, енді елге тек ЕЭК коллегиясының 2017 жылғы 30 маусымдағы №74 шешімімен бекітілген тізімге енгізілген көлік түрлерін ғана әкелуге рұқсат беріледі.

Шектеулер жеңіл автокөліктерге (медициналық арнайы көліктерден басқа), сондай-ақ квадроциклдерге, қарда жүретін көліктерге, жолсыз жерлерге арналған техникаларға, мотоциклдерге, мотороллерлер мен мопедтерге қатысты. Сонымен қатар, 12 орынға дейінгі автобустар мен жалпы салмағы 5 тоннаға дейінгі жүк көліктері де белгілі СЭҚ ТН кодтары бойынша аталған тізімге енгізілген.

Барлық әкелінетін көлік құралдары «Доңғалақты көлік құралдарының қауіпсіздігі туралы» техникалық регламентке сай болуы қажет. Бұл талапқа сәйкестікті растайтын басты құжат – көлік құралының конструкциясының қауіпсіздігі туралы куәлік (СБКТС) болып саналады.

Егер бұл құжат болмаса, жеке тұлғалар көлікті кедендік рәсімдеуден өткізе алмайды, электрондық паспорт (ЭПТС) ала алмайды, утилизациялық алымды төлей алмайды және ең бастысы — көлікті тіркеуге қоя алмайды.

Осылайша, бекітілген тізімге кірмейтін кез келген автокөлікті Қазақстан аумағына әкелу мүлде мүмкін болмайды. Мұндай көліктерге қатысты рәсімдеу, кедендік тазарту және тіркеу жүргізілмейді.

Мамандардың айтуынша, бұл өзгерістер Еуразиялық экономикалық одақ елдері арасындағы техникалық талаптарды біріздендіруге және сертификаты жоқ көліктердің импортын шектеуге бағытталған.

Алматыдағы зілзала кезінде қосылмай қалған дабыл үшін бірнеше шенеунік сотталды

 

   el24.kz    Былтыр Алматыда болған жер сілкінісі кезінде тұрғындарға ескерту дабылы қосылмай қалғаны ел есінде. Осы оқиға бойынша тергеу амалдары аяқталып, кінәлілерге қатысты сот үкімі шықты.

Белгілі болғандай, дабыл жүйесінің істен шығуына байланысты Алматы қаласы Төтенше жағдайлар департаменті басшысының үш орынбасары, сондай-ақ мердігер ұйым мен техникалық бақылау өкілдері жауапқа тартылды.

Тергеу материалдарына сәйкес, TNS-INTEC атты компания қала бойынша ескерту жүйесін орнату кезінде техникалық талаптарды сақтамаған. Жабдықтардың бір бөлігі жарамсыз болып шыққанымен, қабылдау актілері заңсыз түрде рәсімделген. Бұл фактілерге ТЖД басшылығы мен техникалық қадағалау мамандарының немқұрайлығы себеп болған.

Сот шешімімен аталған лауазымды тұлғалар әртүрлі мерзімге бас бостандығынан айыру және мемлекеттік қызмет атқаруға тыйым салу жазасына кесілді.

Айта кетейік, былтырғы зілзала кезінде дабыл жүйесі автоматты түрде іске қосылуы тиіс болған, алайда техникалық ақауға байланысты ескерту сигналы халыққа жетпеген. Бұл жайт қоғамда кең талқыланып, жауаптыларды жазалау талабын күшейтті.

Мамандардың айтуынша, мұндай жағдай қайталанбауы үшін қазір қаладағы ескерту жүйелерін жаңарту және цифрлық бақылауды күшейту жұмыстары жүргізіліп жатыр.

ІІМ басшысы: алкоголь тек арнайы дүкендерде сатылуы тиіс

 

  Қазақстан Ішкі істер министрі Ержан Саденов алкоголь өнімдерін тек мамандандырылған дүкендерде сатуды ұсынды,-деп хабарлайды el24.kz тілшісі.

Министрдің айтуынша, елде мас күйінде жасалатын қылмыстар азаймай отыр. Жыл сайын шамамен 10 мың қылмыс, оның ішінде 1,400-ден астамы ойын-сауық орындарында тіркеледі.

Сондықтан ІІМ мынадай шектеулер енгізуді қарастыруда:

  • алкоголь тек арнайы лицензиясы бар дүкендерде сатылуы;
  • түнгі уақытта сату шектелуі;
  • үйге жеткізу және онлайн-сатуға толық тыйым салу.

Ержан Саденовтың сөзінше, бұл шара толық тыйым емес, тек реттеу және қоғамдық қауіпсіздікті күшейтуге бағытталған.

«Түнге дейін ішіп отыру – дұрыс емес. Алкоголь тек белгілі уақытта және арнайы орындарда сатылуы керек», — деді министр.

Қазір бұл ұсыныс талқылау кезеңінде. Сарапшылар оның тиімділігі мен ықтимал салдарын қарастырып жатыр.

Подробности
Категория: Керек кеңес

Кейінгі кездері күмістің адам денсаулығына пайдасы бары жөнінде жиі айтылып жүр. Бұл тектен-тек емес. Күміс адам ағзасына расында да шипа бере алады. Күмісті адамдар бағзы замандардан бері қолданып келеді. Ол тұрмыстың барлық дерлік салаларында пайдаланылады. Одан ақша, әшекей бұйымдар, ыдыстар жасайды. Қысқасы, күміс – өте ерекше металл. Оның сирек кездесетін бірегей қасиеттері бар. Төменде біз оны барынша ашып көрсетуге тырысамыз.

Подробности
Категория: Егіз жүрек

Жасы келген қыз-келіншектерге үйленетін жас жігіттердің қарасы көбейген

Елімізде жасы келген қыз-келіншектерге үйленетін жас жігіттердің қарасы көбейген. Тіпті жуырда елордада  40 жастағы әйел мен 26 жастағы жігіттің некесі қиылыпты. Мамандар 2018 жылы мұндай отбасылардың қатары 25 пайызға артқанын айтады. Десе де сарапшылар “бұл некелердің басым бөлігі есеппен құрылады” дейді. Бұл туралы Qamshy.kz ақпарат агенттігі Еуразия бірінші арнасына сүйене отырып хабарлайды.

Подробности
Категория: Сырласу

Сәлеметсіздер ме? Қатем болса кешірерсіздер, ойым да шашырап отыр. Мен сіздердің осы бөлімдеріңізді жібермей күнде оқимын. Өзімнің де ішкі ойларыммен бөліссем деймін. Соңғы кездері басымдағы проблемаларымнан қатты қажып кеттім. Кіммен бөлісерімді де білмеймін.

Мен тұрмыс кұрганыма үш жылдай болып калды. 19 жасымда тұрмысқа шыққам. Қызым бар. Кеізнде жолдасым мені танымай алып қашты. Бірақ бір бірімізді бірден жақсы көріп кеттік. Бұл да бір құдайдың берген бір жақсы несібесі шығар деп ойлаймын.

Подробности
Категория: Проза

Әңгіме

Серік Әбікен

—  Мама, тұршы. Тұршы деймін, мама… Қарным ашты.

Бояуы оңған футболкасының жағасындағы жыртықтан бұғана сүйегі ырсиған кішкентай Асқардың анасын жұлқылап отырғанына біраз болды.  Кірі баттасқан көк диванның үстінде жұқа көрпешемен басын бүркеп жатқан шешесінің қыбыр етер сыңайы жоқ.

— Мама деймін…  – Қорс-қорс жылаған бала әлсіз қолдарымен

жамылғыны тағы жұлқылады. – Қарным ашты ғой.

Подробности
Категория: Елең еткізер

Қытай Қазақстан қарулы күшіне Shaanxi Aircraft Corporation компаниясы жасап шығарған Y-8F200W әскери-көлік ұшағын бермек.

Қазақстан Қытайдан әскери ұшақ алады Қытай Қазақстан қарулы күшіне Shaanxi Aircraft Corporation компаниясы жасап шығарған Y-8F200W әскери-көлік ұшағын бермек. 
 
Қорғаныс және қауіпсіздік мәселелерін талдайтын Jane's 360 сайты ТМД елдері ішінен Қазақстан Y-8F200W ұшағын бірінші болып қолданғалы жатыр деп хабарлайды. 

Подробности
Категория: Керек кеңес
Халқымыз табиғат тылсымын ерте заманнан-ақ түсініп, оны өзінің тұрмыс-тіршілігіне арқау етіп, қолдана білген. Солардың бірі – халықтың ауа райын болжау тәсілдері. Қысы-жазы далалық өмірде тіршілік еткен халқымыз өздері тұрған өлкенің табиғи ерекшелігі мен құпиясын терең білгендігі сондай, айсыз түнде жұлдызға қарап жол тауып, құс, жан-жануар, құрт-құмырсқа тіршілігіне зер салып, ауа райын күні бұрын болжап, ерте қам жасап отырған.

Подробности
Категория: Сырласу

 Қызғаныш сезімін әр адам түрліше түсінеді. Бірі қызғанышты махаббаттың белгісі десе, екіншілері керісінше бұл адамның сүйіктісіне деген сенімсіздігі екенін айтады. Тіпті, "Сүйген адам ғана қызғанады" немесе "Шариғатқа сәйкес, ер адам міндетті түрде әйелін қызғануы керек" деп айтып жатады. Алайда шын мәнінде осылай ма? 

Подробности
Категория: Сырласу

Күйеуіммен ажырасып кеткем. Өйткені мардымды ақша таппайды, оның үстіне көлігінің кредиті бар. Арасында жетпей жатса менен сұрап алады ақшаны. Жыртығымды жамасқанның орнына өзі салмақ маған.

Ақыры: „Ақшаңды өзің тап, өз кредитіңді өзің жап, өз алдыңа өмір сүр, менің басымды қатырма„ деп екіге айырылстық. Ал мен маникюр-педикюр жасаймын. Тырнақ әрлеушімін. Бір айлықтан екінші айлыққа зорығып әрең жетем. Там-тұмдап Тұрғынүйқұрылысжинақ банкіне ақша сап жүрмін. Жеңілдікпен пәтер алсам ба деген дәмем бар. Сол үшін үнемдеймін. Тойып тамақ ішпейміз, жарытып дұрыстап киім де алмаймыз.

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

Полицияның мәліметінше, бір қыз ауруханаға ауыр хәлде түскен. Балалардан бөлек, екі ересек адам жарақат алды

АҚШ-тың Нью-Йорк қаласында 52 жастағы әйел балабақшада бес адамды пышақтап тастады, оның үшеуі бала.

Теміртауда жылаған сәбиді тұншықтырған балабақша тәрбиешісі видеоға түсіп қалды

Полицияның мәліметінше, бір қыз ауруханаға ауыр хәлде түскен. Балалардан бөлек, ер адам (балалардың бірінің әкесі) мен әйел жарақат алды, деп хабарлады NBC. 

Подробности
Категория: Керек кеңес

Аспириннің кішігірім дозаларын үнемі қолдану ас қортыу жолдары мен мида қан кету қаупін арттырады.

Ұлттық қартаю проблемасы институтының ғалымдары Мельбурндегі Монаш университетінің зерттеушілерімен бірлесіп, жасы ұлғайған адам аспирин пайдаланса ол өлімге әкелетін аурулардың қаупін арттыратынын анықтады. 
 
Science Alert хабарлауынша, тіпті жүрек-тамыр жүйесіне қатысты ауруларға берілген аспириннің қажетті мөлшері сәл ауытқып кетсе, миға және асқазан қорыту жолдарында қан кетуді ашып жіберуі мүмкін. 

Подробности
Категория: Керек кеңес
 
Ұзын әрі әдемі шаш болғанын қалайтындарға арналған кеңестер ұсынамыз.

1. Әр 6 апта сайын шаш қимаңыз. Егер шынымен де ұзын шаш болғанын қаласаңыз, стилистер айтатындай жиі қия берудің қажеті жоқ. Шашыңыз ұзын болуы үшін жылына екі рет қана қиып, бірақ әрдайым шаш ұшына күтім жасаған жөн.

2. Шаш құрылымы мен шаш түсі сіздікіне ұқсайтын жұлдыздарға қараңыз. Өз стиліңіз бен шаш үлгіңізді табудың ең оңай жолы – сізге ұқсайтын жұлдыздарға қарау. Егер олар таңдаған шаш үлгісі мен шаш бояуы өздеріне жарасып тұрса, сізге де жарасу ықтималдылығы жоғары болып келеді.

Подробности
Категория: Ғибратты әңгімелер

Жас жігіт сырқат анасының тілін алмай, қажылық сапарға аттанбақшы болыпты. Анасы: «Балам, мен сауыққан соң барғаның дұрыс. Жинаған ақшаңа мені емдетші», – десе де: «Алла жолына жұмсаймын деп жинаған өз ақшам, қалай жұмсауды өзім білемін!» – деп, қажылыққа баруды өз анасының мүшкіл жағдайынан артық көреді. Сөйтіп қажылыққа анасынан рұқсат-бата алмай аттанып кетіпті.

Анасы бұған қатты ренжиді. Жалғыздықтан жаны қиналып, қажыған кезде ана болса да баласына: «Жолың болмағыр, жүрген жеріңде қырсыққа ұшырағыр!» – деп теріс дұға жасайды.

Подробности
Категория: Елең еткізер

 Ғалымдар иттердің де ғашық бола алатынын айтуда. Көптеген зерттеулер жасаған ғалымдар адам бойында «жақсы көру» сезіміне байланысты бөлінетін гормондардың итте де болатынын дәлелдеген. 

 
Тіпті ит ағзасында болатын окситоцин мөлшерінің тым көп екені де анықталған. Бұдан ана мен баланың арасындағы махаббаттың жануарларда да болатыны белгілі болып отыр. Клермонт университетінің профессоры Пол Зак адаммен немесе басқа да мақлұқтармен бірге өмір сүретін жануарлар ағзасындағы окситоцин мөлшерін есептеп, бірнеше зерттеу жүргізіп көріпті. 

Подробности
Категория: Тылсым дүние

Ерсін Ерғалиев  

Ол кезде мектептің жоғары сыныбында оқимын. Бірде үй-іші нағашымның үйіне баруға қалаға жиналды. Әкем: «ал балам, біз кешке дейін келерміз, оған дейін үйге бас көз бол» деп жолға шығып кетті. Мен үйде жалғыз қалдым. Кеш болды. Қас қарайды. Олар кешке қайтып келеміз деген соң есікті жаппай төсекте жатып, ұйықтап кетіппін. Бір кезде «Еркін тұр» деген дауыстан селк етіп оянып кеттім. Қарасам үйдің іші қаракөлеңке, ал бетіме бетін тақап маған үңіле қарап тұрған әпкемді көрдім. «Е, бұлар қонақтан келген екен ғой» деп ойладым да:

  1. Қысы-жазы аяқ тоңып жүретін болса…
  2. Мені аймалаған жігітім емес, өзге жігіт болып шықты
  3. Қатерлі ісікке шалдыққан соң қайырымдылық жасап көз жұмған миллионердің аянышты өмірі
  4. Семсер