25 мамырдан бастап тіркелмеген телефондар бұғаттала бастайды: Не білу керек?

 

el24.kz Қазақстанда 2025 жылғы 24 наурыздан бастап мобильді құрылғыларды тіркеу ережелері жаңартылды.

Енді елімізге заңсыз әкелінген немесе тіркелмеген смартфондар кезең-кезеңімен бұғаттала бастайды. Бұл шара 25 мамырдан бастап нақты іске қосылады.

Қандай құрылғылар бұғатталады?

Сұр тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды тексерілмеген немесе толық емес құрылғылар. Оларға 30 күндік мерзім беріледі. Сол уақыт ішінде тіркелмесе, бұғатталады.
Қара тізімдегі құрылғылар: IMEI-коды жалған немесе ұрланған болып табылатын құрылғылар бірден бұғатталады.

Қандай құрылғыларға қауіп жоқ?

2025 жылдың 24 наурызына дейін Қазақстанда қолданылып келген және операторлар базасына тіркелген смартфондар бұғатталмайды. Олар автоматты түрде «ақ тізімге» енеді.

Не істеу керек?

Жаңа телефон сатып алмас бұрын imei.rfs.gov.kz сайтында IMEI-кодты тексеріңіз.
Егер операторыңыздан "IMEI-код сұр тізімде" деген SMS келсе, 30 күн ішінде заңдылығын растаңыз.
Бұғаттау қаупі туындаса, ресми тіркеу орталықтарына жүгініңіз.
Неліктен бұл қажет?

Цифрлық даму министрлігінің мәліметінше, елде 3,7 миллионнан астам құрылғы қайталанған немесе жалған IMEI-кодпен жұмыс істейді. Бұл ұялы байланыс жүйесіне қауіп төндіреді әрі телефон ұрлығының артуына ықпал етеді.

Егер құрылғыңыз бұрыннан қолданыста болса, еш алаңдамаңыз. Ал жаңа смартфон сатып алғанда – бірінші тексеріңіз, кейін қолданыңыз!

Шерзат Полат ісі: 22 мамырдағы сот отырысында не белгілі болды?

                                                  Фото видеодан скриншот

 el24kz 2025 жылғы 22 мамырда Талдықорған қаласында 16 жастағы Шерзат Полаттың өліміне байланысты қылмыстық іс бойынша кезекті сот отырысы өтті.

Іс Жетісу облыстық қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында қаралуда. Сот процесі Жоғарғы Соттың ресми YouTube арнасында ашық түрде көрсетілуде.

Құжаттарды зерттеу кезеңі

Бүгінгі сот отырысы барысында істегі құжаттарды зерттеу жалғасты. Сонымен қатар, бұған дейін әлеуметтік желіде тараған сотталушылардың бейнежазбасына қатысты қызметтік тексерудің нәтижесі жария етілді. Тексеру барысында сот трансляциясын уақытында тоқтатпаған техникалық қызметкерлердің кінәсі анықталып, олар тәртіптік жауапкершілікке тартылғаны хабарланды.

Іс бойынша айыпталушылар

Қылмыстық іс бойынша 9 адамға айып тағылған. Олардың арасында аса ауыр қылмыстармен қатар, бұзақылық пен ұрлық баптары бойынша да жауапқа тартылып отырғандар бар.

Мысалы, негізгі фигуранттардың бірі Шынасыл Абзалға ҚР Қылмыстық кодексінің 99-бабы 2-бөлігінің 5), 9), 14) тармақтары (аса қатыгездікпен, адамдар тобы болып, алдын ала сөз байласу арқылы кісі өлтіру), 24-бабы 3-бөлігі (қылмысқа дайындалу), және 293-бабы 3-бөлігі (бұзақылық) бойынша айып тағылған.

Қоғамдық бақылау

Бұл іс қоғамда үлкен резонанс тудырып отыр. Жәбірленуші тарап пен қалың жұртшылық соттың әділ шешім шығаруын күтуде. Қазіргі уақытта процестің әрбір кезеңі ашық өтіп, тікелей эфир арқылы көрсетілуде. Бүгінгі отырыстың толық жазбасын Жоғарғы Соттың YouTube арнасынан көруге болады.

Келесі отырыс

Сот отырыстары жалғасуда. Қосымша мәліметтер ресми дереккөздер арқылы хабарланып отырады.

Сиыр еті неге қымбаттады?

 

Елімізде сиыр етінің бағасы тоқтаусыз өсіп жатыр. Қазір ол жылқы етінен әлдеқайда қымбат. Бұрын керісінше болатын. Мұның басты себебі — сиыр етінің жаппай шетелге экспортталуы дейді мәжілісмендер.
 
Магеррам Магеррамов, Мәжіліс депутаты:

 
— Сиыр етінің осындай үлкен көлемінде экспортталуына байланысты елде бұл өнімнің саны айтарлықтай азайды. Тиісінше, өндірушілер, содан кейін нарықтар бағаны көтере бастады. Қазақстанда жылқы еті әрқашан сиыр етінен қымбат болатын.
 
Депутаттың пікірінше, Үкімет ет экспортын арттыру мақсатында шекараларды ашқанымен, ішкі нарықтағы өнім тапшылығының алдын алмаған. Соның салдарын қазір базар сөрелерінен көруге болады.
 
Енді Магеррамов мемлекеттік қаражатты мал басын көбейту мен мал сою алаңдарын салуға бағыттап, мемлекеттік сатып алу порталында сиыр етінің бағасын тұрақтандыру үшін жылқы етін де тізімге қосуды ұсынып отыр.
 
Ақпараттық дереккөз: КТК телеарнасы

Жасанды интеллект: Құнды көмекші ме, қауіпті құрал ма?

 

el24.kz Финляндияда 16 жастағы жасөспірім мектепте үш адамды жарақаттап, бұл әрекетін алдын ала жасанды интеллект көмегімен жоспарлағаны туралы ақпарат жұртты алаңдатып отыр. Жасанды интеллект – адамзат үшін игілік пе, әлде қауіп пе деген сұрақ тағы да күн тәртібіне шықты.

ЖИ – бейтарап құрал


ChatGPT секілді жүйелер адамды шабыттандыруға, білім алуға, шығармашылыққа жол ашуға көмектеседі. Алайда оны бұрыс мақсатта пайдалануға да болады. Пышақтың ас үйде де, қылмыста да қолданылатыны секілді, ЖИ-ді де қолдану – адамның ниетіне байланысты.

Қауіпсіздік қайда?

OpenAI секілді ұйымдар ChatGPT-ге арнайы қауіпсіздік фильтрлерін енгізген. Мысалы, жүйе қару жасау, адамға зиян келтіру туралы сұрақтарға жауап бермейді. Бірақ кей қолданушылар сұрақты астарлап, айламен қойған жағдайда, жүйені алдап өтуі мүмкін. Бұл – барлық технологияға тән ортақ қауіп.

Не істеу керек?

Жасөспірімдердің ЖИ-мен жұмысын қадағалау маңызды.
Ата-ана мен мектеп балалардың психикалық күйіне назар аударуы қажет.
ЖИ этикасы мен қауіпсіздігі туралы қоғамда кеңінен ақпарат берілуі тиіс.

Қорытынды

Жасанды интеллект – адамзат дамуына зор мүмкіндік. Бірақ оны қауіпсіз әрі саналы қолдану – бүкіл қоғамның ортақ міндеті. Әрбір технология адамның қолындағы құрал ғана. Оны жақсылыққа да, жамандыққа да бұру – өз еркімізде.

 

Жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда емтихан тапсыру міндеттеледі ме?

 

Соңғы кездері әлеуметтік желілер мен қоғам арасында «жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда қайтадан емтихан тапсыру қажет болады» деген ақпарат кеңінен таралуда.

Осыған байланысты көптеген азаматтардың көкейінде сұрақ туындауда. Бұл рас па? Жаңа ереже енгізілді ме? Біз бұл мәселені ресми ақпарат көздеріне сүйене отырып el24.kz тілшісі зерттеп көрді.

Қазіргі жағдай

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, жүргізуші куәлігінің мерзімі аяқталған жағдайда оны ауыстыру үшін қайтадан емтихан тапсыру талап етілмейді. Бұл рәсім тек құжатты жаңартуға қатысты және төмендегідей құжаттар қажет:

  • Жеке куәлік;
  • 083/у нысанындағы медициналық анықтама;
  • Мемлекеттік баж салығының төленгенін растайтын түбіртек (1,25 АЕК);
  • Бұрынғы жүргізуші куәлігі.

Құжаттарды мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығына (ХҚКО) апару жеткілікті. Сондай-ақ, медициналық тексерістен сол орталықта өтуге болады.

Жаңалықтар мен ұсыныстар

Иә, жақында жүргізуші куәлігіне қатысты бірқатар өзгерістер мен ұсыныстар айтылды:

  • Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева 2024 жылдың жазында жүргізуші куәлігіне емтиханды онлайн форматта тапсыру мүмкіндігін ұсынды. Бұл ұсыныс әлі заң ретінде қабылданған жоқ, тек талқылау деңгейінде тұр.
  • 2024 жылдың қарашасынан бастап теориялық емтихан тапсыруға екі факторлы аутентификация енгізілді. Бұл жаңашылдық емтихан тапсыру кезінде алаяқтықтың алдын алуға бағытталған.

Дегенмен, қазіргі уақытта мерзімі өткен куәлікті жаңарту үшін емтихан тапсыру міндеттелмеген. Бұл туралы ресми ақпарат egov.kz және gov.kz сайттарында нақты жазылған.

Қорытынды

Қазіргі заңнама бойынша, жүргізуші куәлігінің мерзімі біткен жағдайда оны ауыстыру үшін емтихан тапсыру қажет емес. Алайда, бұл салада өзгерістер мен ұсыныстар айтылып жатыр, сондықтан ресми көздерге сүйене отырып, жаңалықтарды қадағалап отыру маңызды.

Сіздің де жүргізуші куәлігіңіздің мерзімі аяқталуға жақын болса – уақыт оздырмай, қажетті құжаттарды дайындап, құжатыңызды жаңартып алыңыз.

Азияда «Омикрон» өршіді — вакцина егу қайта басталуы мүмкін

 

Бес жыл бұрын жаһан жұртын дүрліктірген «Омикрон» Азияда қайта өрши бастады. Әсіресе Гонконг пен Сингапурде.

Қазірдің өзінде 14 мыңнан астам адамнан "LP.8.1" деп аталатын вирустың жаңа түрі табылған. Енді пандемияның жаңа толқыны әлемді алаңдатып отыр. Эпидахуал өрши түссе, вакцина егу қайта басталуы мүмкін.

Қазақстанда да жыл басынан бері 300-ден астам жағдай тіркеліпті. Біздегі ахуал қалай? Шектеу шаралары қайта енгізілуі мүмкін бе? Қазір Азияның бірқатар елінде вирус жұқтырып ауруханада жатқандардың қатары күн сайын көбеюде.

Әсіресе Гонконг пен Сингапур, Қытай және Тайландатағы жағдай алаңдатарлық. Гонконг дәрігерлері «Омикрон» індетінің жаңа толқыны басталғанын растады. Осы айдың өзінде 30-дан аса адам көз жұмған. Сингапурде де ай басынан бері 14 мыңнан аса адам вирус жұқтырыпты. Күніне 130-ға жуық науқас ауруханаға түсуде.

Басым бөлігі 65 жастан асқандар. Отандық дәрігерлер жаңа штаммның белгілерін атады. Дмитрий Еделев, медицина ғылымдарының докторы:

— COVID-тің жаңа штамы біртіндеп таралуда. Бұл «Омикронның» мутацияларының бірі. Негізінде бұл штамм қазіргі уақытта алаңдаушылық тудырмайды. Иә, шағын толқын бар. Бұл вирустың белоктарында мутацияның пайда болуымен байланысты.

Оның белгілі бір ерекшеліктері бар. Ол алдыңғыларға қарағанда тамақтың ауруын, мұрынның бітелуін, түшкіруді және аздап құрғақ жөтел тудырады. Сондай-ақ әлсіздік пайда болып, дене сырқырайды. Бірнеше күннен кейін вирус күшейіп, дене қызуы 39 градусқа дейін көтеріледі екен.

Жыл басынан бері елімізде 329 жағдай тіркелген, қайтыс болғандар жоқ. Бұл өткен жылмен салыстырғанда төрт есе аз. Елдегі эпиджағдай жіті бақылауда, сондықтан алаңдауға негіз жоқ деп отыр жауапты органдар.

Жасұлан Алпысбаев, ҚР ДСМ Санитария-эпидемиологияны бақылау комитетінің басқарма басшысы:

— «Омикрон» штамы пандемия кезіндегідей қауқарлы емес. Сырқат жеңіл түрде өтеді. Сондай бірадамзатқа қауіп төндіріп жатқан жоқ. Жалпы біздің елімізде жағдай тұрақты. Сол үшін алаңдап, аурудың үлкен бір толқыны келе жатыр, байқаңыздар деп, дүрбелеңге салдырайын деген ой жоқ.  Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы Ковид-19 пандемиясын ресми жарияғалы бес жыл өтті. Осы уақыт ішінде әлемде 700 миллионнан астам адам вирус жұқтырып, 7 миллионы көз жұмған екен. Бұл адамзат тарихындағы ең қатерлі індеттердің біріне айналды.

Бұрын‑соңды болмаған шектеу шаралары қабылданып, халық бірнеше уақыт міндетті карантинде болған еді. Сол себепті көпшіліктің алаңдауы — заңдылық.

Дереккөз:  КТК телеарнасы

Подробности
Категория: Бүгін

Бүгін "Жас Отан" Жастар қанаты Қызылорда қалалық бөлімшесімен қалалық жұмыспен қамту орталығымен бірлесе "Сәтті қадам" жобасын жүзеге асыру бойынша жұмыс жоспар бекітілді. "Сәтті қадам" жобасы "Жас Отан" Жастар қанатының ең тмаңызды жобаларының бірі. Жоба мақсаты ЖОО және ТжКБ ұйымдарын тәмамдаған ата-анасының қамқорлығынсыз қалған түлектерді іс-тәжірибен өткізку арқылы жұмыспен қамту. Ал жобаның ІІІ бағыты мектепте ҰБТ мүлдем қатыспаған және шекті бал жинай алмаған түлектерге жан-жақты қолдау көрсету.

Подробности
Категория: Керек кеңес

 1. маса не одан басқа шаққан жəндіктердің, кесілген жердің ауырғанын қайтарады.

 2. күйген кезде қолданады.

 3. терінің кемшілігін жасырады. Безеуді кетіргеннен кейінгі қалған орынды өз қалпына келуін тездетеді.

 4. Қол тырнақтарының жылтырауына көмектеседі.

Подробности
Категория: Елең еткізер

WhatsApp енді тек өзіне тиесілі WhatsApp Pay төлем жүйесін іске қоспақ. Бұл туралы Telecomtalk.info сайты жазады. Мессенджер қолданушылары WhatsApp арқылы сатып алған тауарға, қызметтерге төлем жүргізе алады, деп хабарлайды Вaq.kz ақпарат агенттігі.

Подробности
Категория: Елең еткізер

    Қыз –келіншектерге ерлерді ерітіп,тәтті қылық шығару шеберлігін шыңдайтын тағы бір мектеп ашылды ,Астанада.Мұнда тіпті жасы алпысты алқымдаған  әйелдер де сезімнің сиқырын үйренуге келеді екен.Қазақ қыздарының еркекке құрық салуы мен қылық шығаруды шыңдайтын шеберлік сағаттары кімге керек?Кәрі құрлықтан келген үрдіс  кәрі қыздардың санын азайта ма?

Ер-азаматтың көңілін аулау,өзіңнің  сексауальдық  потенциалыңды ашу,қыз –келіншектерді дәл осындай қасиеттерге үйрететін мектептер жаңбырдан кейінгі саңырауқұлақтай  көбейіп  келеді.Мәселен Астананың өзінде  ер –азаматтарды айналдыру тәтті қылықтарымен еліктіру секілді шеберлік сағаттарына сұраныс жыл санап артуда.Оны орталықтың мамандары да растап отыр.Айтуынша оған тек отыздан асқан нәзік жандар ғана емес,немере бағып отырған ақ жаулықты әжелер де қызығушылық танытуда.

Подробности
Категория: Спорт жаңалықтары

 

Ертең Пхенчхандағы (Оңтүстік Корея) қысқы Олимпиада ойындары басталады. Осы қысқы Олимпиада ойындарына 57 жолдама жеңіп алған 46 қазақстандық спортшы қатысады. Олар спорттың тоғыз түрінен сынға түспек. 9-25 ақпан аралығында өтетін қысқы Олимпиада ойындарының кестесін назарларыңызға ұсынамыз.

XXIII қысқы Олимпиада ойындарының салтанатты ашылу рәсімі – 9 ақпан, 17:00.

Жарыс кестесі Астана уақытымен көрсетілген.

Подробности
Категория: Бүгін

Алматы облысында Чернобыль АЭС-індегі апаттың зардаптарын жоюға қатысқан 602 азамат «Чернобыль апатын залалсыздандыруға қатысқаны үшін» төсбелгісімен марапатталды. Марапат бүгін Талдықорған қаласында өткен Чернобыль апаты құрбандарын еске алуға және Алматы облыстық «Чернобыль ардагерлері мен мүгедектері» қоғамдық бірлестігінің 25 жылдығына арналған «Ерлікке тағзым» атты салтанатты жиында тапсырылды, - деп хабарлайды Алматы облысы әкімінің баспасөз қызметі.

Ең алдымен жиналғандар құрбан болғандарды бір минут үнсіздікпен еске алып, ірі апаттың салдарын жоюға қатысқандарға тағзым етті.

Жиында сөз алған облыс әкімінің бірінші орынбасары Лаззат Тұрлашов Чернобыль апатына байланысты статистикалық деректерді атап өтті. Оның айтуынша, атом электр стансасындағы апат зардаптарын жоюға 32 мыңнан астам қазақстандық қатысқан. Соның ішінде Алматы облысының 2 мыңдай тұрғыны бар.

Подробности
Категория: Даңқ пен Дақпырт

 

Баян Мақсатқызы Тұрсын Алагөзовпен неке қиғаннан кейін тойы болғанын айтты, деп хабарлайды Today.kz "Гәкку" арнасына сілтеме жасай отырып.

"Тұрсын менімен ақылдаспай тұрып үлкен тойымыз болатынын айтып қойды. Бұны БАҚ жарыса айтты. Кейін мен одан "неге олай айттың?" деп сұрасам "қалжыңдадым" дейді. Менің 44-ке келіп ақ көйлекпен тұрғанымды елестетіп көріңізші. Бірақ 2017 жылдың 7 желтоқсанында біз ресми некемізді қидық. Тойымыз болды. Өз-өзіміз болып атап өттік", - дейді Баян Алагөзова. 

Подробности
Категория: Әлем жаңалықтары

 

Адамға бақытты болу үшін күніне 8- сүйісу,7- рет құшақтасу қажет екен.

Подробности
Категория: Сырласу

Өмір болған соң сан түрлі тағдырлар болады. Менің де тағдырым да екі рет шаңырақ көтердім. Сезіммен жандық, сезіммен естен тандық. Жастықпен шаңырақ көтеріп, дəм тұзымыз жараспай ажырастық.

Бірінші некемнен бір тал қызым бар. Қызым анасымен бірге тұрады. Жалғыздыққа тірі жан баласы үйрене алмасы анық. Мен де екінші рет үйленуге ниеттеніп жүрмін. Сүйген қызыммен перзентімді таныстырған едім. Сол таныстықтан бері қызымның мінезін ұға алмай далмын. Бірдеңе болса, мені қызыңды қимайтындай көрінесің деген-ді меңзейді. Менің қалауым- перзентіммен тату-тəтті болғанын қалаймын.

Подробности
Категория: Тылсым дүние

 

Біз демалған санаторияда жасы келсе де, сынын бұзбаған, «сапты аяқтың сыры кетсе де,сыны кетпеген»,үлкендеу апай болды. Арасында амандасып жүріп, жақсы араласып , сөйлесіп кеттік. Одан қала берді, Қазақстан десе іш жылып тұратыны бар. Алматылық екен. Өте мәдениетті. Көрген мен түйгені мол жан екені көрініп тұр.Оның айтқан бір әңгімесінен, өте әсерлендім. Ол;"бір ауыз сөз,бүкіл өміріңді өзгертіп, бір ауыз сөз ажал келіп жанталасқанда, ажалдан да алып қала алады екен"- дегені бар бірде.

"Отағасы ерте қайтыс болғасын, ұл –қызым қатардан қалмасын деп,күндіз –түні жұмыс істедім. Әр- қайсысына жоғары білім алып бердім. Қиналған шығармын, бірақ балаларыма көз –жасымды көрсетпеуге тырыстым. Анамыз әлсіз екен деп, менен бетер жүнжіп кетпесін деп,тек солар үшін өмір сүріп, өзімді ұмыттым.Келін алдым. Немерелі болдым.
Бір күні болмашы нәрседен ұлымнан;

Подробности
Категория: Проза

ЖЕТКЕР ЖҮСІП

Болған оқиға ізімен...

         "Көбек"деген разез бар Шойын жолға тіреліп тұр.Сол жерде Еркіннің әжесі бар. Каникулға шыққаны былай тұрсын ,әр демалыс сайын ол сол жаққа құстай ұшуға асық...

   Қыстың бір демалысында ол сөйтті.Әжесіне қолқабыс болды. Арасында ойнап,сырғанақ тепті.Ай дегенмен екі күн зу етіп өте шықты . Бір жаманы қайту машақат.Разезге пойыз тоқтамайды .Тек алдынан қарсы пойыз келе жатса ғана 2-3 минутқа аялдамаса.Сондықтан жексенбінің түсі ауа бастағаннан "қайтар киіммен"дайын жүресің.

Подробности
Категория: Сырласу

   

      Көптен ойымды айтуға жасқанып жүр едім.Бүгін ғана батылдығым жетіп айтып беруге бел байладым.Жездеммен төсектес болып жүрмін...

Подробности
Категория: Сырласу

     Үйлегеніме  көп болған жоқ.Келіншегімді қатты жақсы көремін.Сіздердің клубтарың « Сырласу» деп қыз-келіншектерге арналса да, менің де айтар ойым бар.Айып етпеңіздер.

      Жұмыстан келсем де, үйде болса да келіншегім бұрынғыдай емес.Мені көрсе қуанбайды.Бұрынғыдай  еркелемейді.Аяғы ауыр болғасын, сіркесі су көтермей жүрген болар деп, болашақ ұрпағымыз үшін, не қаласа бәрін алып беріп жегізуге тырыстым.Оның сүйсіне жегеніне қарап отырып, өзімде рахаттанып қалушы едім.

Подробности
Категория: Проза

 

 Болған оқиға желісімен...

Жеткер Жүсіп   

Кішкентай күшікті теміржолда істейтін әкеме, эшолонда кетіп бара жатқан бір оянный беріп кетіпті.Қимай басынан сипай беріпті ол көзі жасаурап мойны ақ екен."Мойнақ" қойдық оның атын.Иттің төресі болып өсті.Беті ашық тұрған нәрсеге ауыз салып көрген жоқ.Тек итаяғын ғана місе тұтты Адамның қас қабағына қарайтын ит еді,Мойнақ.

  1. Қара адам